O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

Psixoemotsional  kuchlanish.  Hozirgi  vaqtda  psixoemotsional  kuchlanish 
organizmni  umumiy  psixofiziologik  reaktsiyasi  hisoblanib,  steriotip    faoliyat 
o’zgarishi va ayniqsa organizm salomatligi yoki hayotiga aniq ziyon yetishi mumkin 
bo’lgan  vaqtda  yuzaga  keladi.  Bu  holatda  harakat  va  psixik    funktsiyalarining 
turg’unligi vaqtincha pasayib, vegetativ reaktsiyalar kuchayib, professional mehnat 
qobiliyatchanlik  pasayadi.  Bu  holatni  ayrim  adabiyotlarda  nerv-psixik  kuchlanish 
deb  ham  nomlanadi.  Nerv-psixik  kuchlanish  holati  ikki  ko’rinishda  namoyon 
bo’lishi  mumkin:  
 1.Qo’zg’alishning ortib borishi  
 2.Tormozlanish reaktsiyalarini rivojlanishi            
O’tkir  psixogen  ta’sirlarga  organizm  kuchli  qo’zg’alish  yoki  tormozlanish 
bilan javob beradi. Agar  stress-omil uzoq vaqt ta’sir etsa ko’p hollarda qo’zg’alish 
fazasidan tormozlanish fazasiga o’tish kuzatiladi. 
Psixoemotsional  kuchlanish  holatida  xulq-atvor  xususiyatlarining    e’tiborli 
tomoni  shundaki  ular  egiluvchan  emas,  labilligi    va  plastikligining  yo’qligidir. 
SHunga  qaramasdan  bunday  holatda  steriotip  harakatlar  o’tishi  tezlashadi  va 
avtomatizm darajasiga yaqinlashadi. 
SHunday 
qilib, 
psixoemotsional 
kuchlanish 
holatining 
umumiy 
tavsifnomasida murakkab sport faoliyati tarkibi buzilishi kuzatiladi. Masalan, yakka 
olishuvlar,  sport  o’yinlari  vaqtida    odamda  kuchli  nerv-psixik  kuchlanish  yuzaga 
keladi. Qisqa vaqtda katta miqdordagi axborotni qayta ishlash sportchi organizmida 

---

emotsional  stressni  yuzaga  keltiradi,  ayrim  murakkab  sharoitlarda  disstresni  ham 
keltirib chiqrishi mumkin.     
Stress  odam  organizmini  ekstremal  ta’sirlarga  umumiy  tizimli  javob 
reaktsiyasi hisoblanadi. Sportda stressning turli ko’rinishlari kuzatiladi.  
Fizik stress - sportchini  yuqori jadalikdagi harakat faolyaiti vaqtida yuzaga 
keladi, qandaydir emotsional xissiyotlar bilan bog’lik bo’lmaydi. Masalan, chiniqish 
mashg’ulotlari vaqtida, ayniqsa sportning standart turlarida.