O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Achchiq bodom (Миндаль обыкновенный) - Amygdalus communis L.
Bodom Ra’noguldoshlar - Rosaceae oilasiga mansub bo’lib, bo’yi 2-5 m, ba’zan 8 metrga yetadigan daraxt. Barglari nishtarsi­mon yoki ensiz ellipssimon, o’tkir uchli, arrasimon qirrali bo’lib, bandi yordamida poyasi bilan shoxlarida ketma-ket o’mashgan. Oq yoki pushti rangli gullari shoxlarida yakka-yakka holda joylash­gan. Mevasi - cho’ziq tuxumsimon, ba’zan biroz qiyshiq quruq, eb bo’lmaydigan po’st bilan qoplangan danakli meva. Bodom erta, mart-aprel oylarida barg chiqarmasdan oldin gullaydi, mevasi iyul- avgustda pishadi.
Achchiq danakli bodom yovvoyi holda Markaziy Osiyo, Ozarbayjon va Armaniston tog’laridagi toshli va mayda shag’alli qi- yaliklarda, dengiz sathidan 800-1000 m balandliklarda o’sadi.
Achchiq va chuchuk danakli bodom Markaziy Osiyo, Kavkaz va Qrimda ko’p o’stiriladi. Xalq tabobatida urug’i va uning moyi ish­latiladi. Urug’i tarkibida 45-62% moy, 20% oqsil, 2-3% saxaroza, vitamin B, fermentlar va boshqa birikmalar, achchiq danakli bodom urug’ida esa bunga qo’shimcha 2,2-4%, ba’zan 8% gacha amigdalin glikozidi bor.
Bodom moyi va uning emulsiyasi ich yumshatuvchi dori si­fatida, farmatsevtikada ba’zi dori moddalar (kamfora, gormon- lar va boshqalar)ni eritish va surtmalar tayyorlashda qo’llaniladi. Shirin bodom urug’idan tayyorlangan emulsiya va achchiq bodom urug’ining kunjarasidan tayyorlangan achchiq bodom suvi me’da va ichak og’riqlarida og’riq qoldiruvchi va tinchlantiruvchi vosita sifa­tida ishlatiladi.



Oddiy bodom (Миндаль обыкновенный) - Amygdalus communis L.
Achchiq bodom urug’i va uning moyini Abu Ali ibn Sino qon tupurish, yo’tal, astma, o’pka, buyrak va qovuq kasalliklarini davo­lashda va qovuqdagi toshni tushirish uchun ishlatgan.
Xalq tabobatida achchiq bodom moyi yo’tal, ko’krak og’rig’i, astma, quloq og’rig’i, o’pka va me’da kasalliklarini davolashda qo’llaniladi. Shirin bodom mag’zini qand bilan birga ezib aralashtirib, quvvatsizlanganbemorlarga iste’mol qilishga beriladi ham­da uyqusizlikda tinchlantiruvchi vosita sifatida yo’talni qoldirish, astma va bosh og’rig’ini davolash uchun ishlatiladi. Shirin bodom po’chog’i qaynatmasini qizamiq chiqqan bolalarga ichiriladi.
Shirin va achchiq bodom moyi hamda shirin bodom mag’zi oziq-ovqat sanoatida ishlatiladi.