O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

kokiyni ko‘ra olmaganidan (1467-1469) shunday fikrga kelish mumkin-
ki, Sakkokiy oldinroq vafot etgari. Shuni ham aytish kerakki, Sakkokiy
yashagan joy haqida ikki xil ma’lumot bor: ba’zilar Ulug‘bek saroyida
yashab ijod qilgan deb aytsalar, ayrimlar Sakkokiy Sabron shahrida Mir-
zo Ulug‘bekning noibi Arslon Xoja himoyasida yashagan deb taxmin
qiladilar.
Navoiy “Badoyi’ ul-bidoya”da Sakkokiyga bergan ta’rif. Yana
Navoiy “Badoyi’ ul-bidoya” devonining debochasida Lutfiy va Sakko­
kiyga quyidagicha ta’rif berib, har ikkalasining bir-biridan qolishmaydi -
gan mashhur shoirligini e ’tirof etadi: “Va uyg'ur iboratining fusahosidin
va turk alfozining bulag‘osidin Mavlono Sakkokiy va Mavlono Lutfiy ra-
himahumollohkim, birining shirin abyoti ishtihori Turkistonda bag‘oyat
va birining latif g ‘azaliyoti intishori Iroqu Xurosonda benihoyatdurur,
ham devonlari mavjud bo‘lg‘ay” 
(Alisher Navoiy. MAT. 1-tom, Т.: 1987,
I4~b.). Mazkur ta’rifdan ko‘rinadiki, Sakkokiy Lutfiy bilan bir qatorga
qo‘yishga loyiq shoir bo‘lgan. 0 ‘sha uch g ‘azal ayni bir vazn va qofiya
bilan nazira holida Lutfiy devonida bor. Shayxzoda Abdurazzoq Baxshi
tomonidan ko‘chirilgan uyg‘ur va arab xatidagi o ‘sha uchta g ‘azal Tur-
kiyadagi Sulaymoniya kutubxonasidagi 4757 raqamli bayozda uchray-
di. Bu g ‘azallami turkiyalik olim Usmon Fikri Sartqoya chop ettirgan.
Kamol Eroslan “Mavlono Sakkokiy” (Anqara, 1999) kitobiga kiritgan.
Mana, o'sha uchala g'azal:
474

---

(Rajaz: musta ’filun musta filun musta ’filun musta ’filun)
Ey zulfi zanjirim, biror devonalami yod qil,
Bashosh yuzni ko‘rsatib, g ‘amgin ko‘ngulni shod qil.