O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

o‘z otig‘a qilibtur. Ul yerlarda bu nav o ‘xshashi y o ‘q, mazasiz muqo-
baralar (qarshi chiqish) gohi voqye’ bo‘lur. Bori ba’zisi ta’rif qilibkim
o ‘qurlar, bu matla’ni anga isnod (nisbat berish) qilurkim:
Ne nozu bu, ne shevadur, ey jodu ko‘zluk, sho‘xshang,
Kabki dariy tovusda yo‘q albatta bu raftoru rang.
Qabri ham ul sari -o'qdur” 
(/Misher Navoiy. MAT. 13-tom. 64-b.).
Navoiy bergan bu ma’lumot Sakkokiyning taijimai holiga ma’lum
darajada aniqlik kiritadi: Sakkokiy asli Mavoraunnahrdan, Samarqandda
shuhrat topgan, Samarqand ahlining katta hurmatini qozongan. Navoiy Sa­
marqandda bo‘lgan paytda Sakkokiyning o‘zi va she’rlari to‘g ‘risida biron
ma’lumotga ega bo‘la olmagan, Lutfiyning yaxshi shc’rlarini Sakkokiy
o ‘ziniki qilib olgan, degan ba’zi mish-mishlaru bo‘htonlar asossiz va h.
473

---

“Sakkokiy” shoirning taxallusi bo‘lib, tug‘ilgan yeri, yili ham
noma’lum.* Venger turkiyshunos olimi Yanos Ekmanning qayd etishic-
ha, Sakkokiy XI Vasming ikkinchi yarmida tug‘ilgan va XV asming bi-
rinchi yarmida vafot etgan. U ilk she’rlarini Amir Temur davrida yoza
boshlagan bo‘lsa, ijodiy kamoloti Ulug‘bek saltanati yillariga to‘g ‘ri ke­
ladi.
Sakkokiyning adabiy merosi. Sakkokiy devonining ikki nusxasi
bor. Ammo ikkala nusxa ham nomukammal, g ‘azallar qismi to‘liq emas.
Bu nusxalaming biri Britaniya muzeyidagi 2079 raqamli nusxa bo‘lib,
unda 13 qasida va 57 g‘azal jamlangan. Ikkinchisi Toshkent qoTyozmasi
bo‘lib, 0 ‘zbekiston Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi
Sharqshunoslik institutida 7685 raqami ostida saqlanadi. Bu nusxada 13
qasida va 52 g‘azal bor.
Ma’lumki, Navoiy Samarqandda ikki marta boTgan. Ammo Sak-