O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

o ‘tishi lozim. Bir so ‘z bilan aytganda, shariat - qat’iy intizom, avomga
ham, xosga ham birday tegishli. Tariqat shariatni ham o ‘z ichiga oladi.
Ammo u shariatdan oldinga ketadi. Buyuk mutasawuflaming hammala-
ri buni e ’tirof etganlar. Ahmad Yassaviyning nuqtai nazari bo‘yicha ham
shunday: biri ikkinchisisiz bo‘la olmaydi:
Har kim qilsa tariqatni da’vosini
Avval qadam shariatga qo'ymoq kerak.
Shariatning ishlarini ado qilib,
Andin so‘ngra bu da’voni qilmoq kerak.
Yoki Yassaviyning quyidagi to‘rtligi ular o ‘rtasidagi zich
bog‘liqlikni yanada aniqroq ifoda etadi:
Shariatdan murod - y o ig a kirmoq,
Tariqatdan murod - nafsdan kechmoq.
Haqiqatdan murod - jondin kechmoq,
Jondin kcchmay ishq sharobin ichsa bo‘lmas.
Bundan ma’lum bo‘ladiki, tariqat va haqiqat botiniy rivojlanishning
zaruriy ehtiyoji, shariat darajasi qoniqtirmaydigan, jondan kechib ishq
sharobini ichishga tayyor turgan alohida shaxslaming tanlagan yo‘lidir
(Kornilov N. Tasavvuf.., 75-b.). Ana shu qarashlardan kelib chiqqan hol­
da aytish kerakki, Rubobning xulq-atvori bulaming tamomila aksi, u hali
bu yoMga kirishga tayyor emas. U birini bosib o ‘tmasdan ikkinchisiga
kirmoq niyatida. Shu boisdan ham Rubobning shariat, tariqat va haqiqat
haqidagi qarashlaridan uning bu yo ‘l va bosqichlardan bexabarligi ayon
bo‘ladi. Qolaversa, Rubobning va boshqa soz asboblarining bir-biriga
bo‘lgan qo‘pol, odobsizlarcha munozaralaridan ma’lum bo‘ladiki, ular
tasavvuf y o iin i tanlashga va Piri xarobotiyni o ‘zlarining piri deb e ’tirof
etishga tayyor emas. “Kitob xotimasi”da aynan ana shu y o ‘lga kirish-
ning shartlari Piri xarobotiy tomonidan sozlarga uqtiriladi. Munozara-