O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

paydo b oiish i.
2. Bu turkumdagi ilk badiiy asarlar.
3. Qul Ali ijodi.
4. “Qissayi Y u su f’ning mazmuni.
5. “Qissayi Y u su f’da haqiqiy ishq tasviri.
6. “Qissayi Y usuf’ning badiiy xususiyatlari.
7. “Yusuf va Zulayho” dostonining yaratilishi, dostonda davr voqe-
alari.
8. Dostonning qisqacha mazmuni.
9. “Qissayi Y u su f’ va “Yusuf va Zulayho” dostonlaridagi o‘ziga
xosliklar.
10. Dostonda tush va kurash motivlari.
11 Salim Sulaymonning “Yusuf va Zulayho” dostoni. Dostonning
folklor variantlari.
Tayanch so‘z va iboralar: qissa, doston, madaniy muhit, xalq
og ‘zaki ijodi, syujet, g ‘oyaviy yo ‘nalishi, syujet-kompozitsiya qurilishi,
to 'rtlik, ohang, hijolar tengligi, g'oyaviy o ‘xshashlik, ruboiy, majoziy
ishq, haqiqiy ishq.
“Qissayi Y usu f’ hamda “Yusuf va Zulayho” dostonlarining
paydo bo‘lishi. Shunday asarlar borki, bu asarlaming nomi ayrim xalq-
laming adabiyoti tajassumini o ‘zida ifoda etadi. “Qissayi Y usuf’ yoki
“Y u su f’ qissalari hamda “Yusuf va Zulayho” dostonlari shunday asarlar
jumlasiga kiradi. Bu turkumdagi asarlar Sharq xalqlarida ko‘p tarqalgan.
Shu bilan birga, bu dostonlaming variantlari ko‘p.
“Y u su f’ qissasi ilk bor Musoning “Jbtido” kitobida uchraydi. Bu ki-
tob miloddan oldingi II ming yillikning o ‘rtalaridapaydo bo‘lgan. Garchi
“Ibtido”da bu asar “Yusuf qissasi” yoki “Yusuf va Zulayho” nomi ostida
berilmagan bo‘lsa ham, 37-bobdan Yusuf bilan bog‘liq voqea boshlanadi
va Yoqub avlodlari Misrga ko‘chib borib, u yerda o ‘mashganlari, Yusuf­
ning vafot etishi bilan “Ibtido” kitobi yakunlanadi. “Ibtido”dagi bu qissa
421

---