O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

Chiqardim xush yidig‘lig‘ suv bu koMdin,
K o‘ngullar qonsu teb bu sofi suvdin (32-b.)!,w.
Garchi Qutb kamtarlik bilan o ‘z tarjimasini “Nizomiy bolidan pis-
hirilgan holva” deb aytsa ham, tarjima nihoyatda katta mehnat samarasi
109 
Parcha quyidagi nashrdan oimdi: Зайанчковский A, 
H E S R A V V SIR1N
KIJTBA. Teksl 
W A RSZA W A . 1958; bundan keyin m azkur kitob sahitasi k o ‘rsafiIadi, xoios
303

---

va buyuk iste’dodning zuhuri deb ayta olamiz. Badiiy tarjima tarjimonga
katta mas’uliyat yuklashi bilan birga, ijod hamdir.
Qutbning tarjimai holiga oid m a’lumotlar. Qutbning tarjimai ho-
liga oid ba’zi ma’lumotlami “Xusrav va Shirin”dagi “Kitob nazm qil-
moqqa sabab bayon ayur” bobidan anglash mumkin. Qutbning tug‘ilgan,
yashagan yillari va joyi haqida hech qanday ma’lumot y o ‘q. Shu bobda
Qutb “Xusrav va Shirin” dostonini Oq 0 ‘rda poytaxti Sig‘naqqa (Sir-
daryoning o ‘rta oqimida joylashgan shahar, hozirgi Qozog‘iston hudu-
dida) olib borgani haqida aytib o ‘tadi. U o ‘z dostonini aslida 1339-yili
tamomlagan. Qutb asarini Tinibekka bag‘ishladi. Tinibek 
Oltin 0 ‘rda
tanazzulga yuz tutish arafasida hukmronlik qilgan xon 0 ‘zbek xonning
(hukmronlik davri 1312- 1340-yillar) o ‘g ‘li. Tinibek (hukmronlik davri
juda qisqa - 1340-yil) Oltin 0 ‘rda tarixida juda katta iz qoldirmagan
bo‘lsa ham, Qutb “Xusrav va Shirin” dostonida bu hukmdorga bergan
ta’rifidan shuni anglash mumkinki, Tinibek yosh, aqlli va jasur hukmdor
edi. Qutb Oq 0 ‘rdada yoki Sharqiy Qipchoqning poytaxti Sig‘noq shah­
rida yashagan deb taxmin qilsa boTadi110. Aslida Oltin 0 ‘rdaning asosiy
xonlari Ko‘k 0 ‘rdada o'tirib, 1224-1359-yillarda Qipchoqning g'arbiy