O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

mutaqoribi musammani mahzuf
va 
mutaqo­
ribi musammani maqsur
bahrida yozilgan:
Ku - rars - lan, qa - o‘x - shar, bu - beg - lar, o‘zi,
U - ga - teg, sa - yum -shar, bu - tur - qu, ju - zi.
“Qutadg‘u bilig” turkiy xalqlar adabiyoti, umuman, madaniyati tari­
xida alohida bosqich bo‘lib qoladi.
Savol va topshiriqlar
1. Qoraxoniylar sulolasi qachon tashkil topgan?
2. Qoraxoniylar sulolasi qachon va nima uchun ikkiga bo‘linib ket­
di?
3. “Qutadg‘u bilig”ning paydo bo‘lish sabablarini so‘zlab bering.
4. “Qutadg‘u bilig”ning qo‘lyozma nusxalari haqida so‘zlab bering.
5. “Qutadg‘u bilig”da bek qanday sifatlarga ega bo‘lishi kerak?
6. “Qutadg‘u bilig”da vazir qanday sifatlarga ega bo‘lishi lozim?
7. “Qutadg‘u bilig”da lashkarboshi qanday sifatlarga ega bo‘lishi 
kerak?
8. “Qutadg‘u bilig”da ulug‘ hojib qanday sifatlarga ega bo‘lishi ke­
rak?
9. Darvozabonlar boshlig‘i va elchi qanday sifatlarga ega bo‘lishi 
kerak?
10. Kotib va xazinachi qanday sifatlarga ega boiishi kerak?
11. “Qutadg‘u bilig”da falsafiy masalalarni Yusuf qaysi obraz orqali 
o‘rtaga tashlaydi?
Maqsur bahr
184

---

Mahmud Koshg‘ariyning “Devonu lug‘atit-turk” asari
Reja:
1. “Devonu lug‘atit-turk”ning yaratilishi.
2. “Devonu lug‘atit-turk”dagi she’riy parchalar.
3. “Devonu lug‘atit-turk” va “Qutadg‘u bilig” uyg‘unligi.
4. Alliteratsiyali she’r xususida.
5. “Devonu lug ‘ atit-turk”da xalq maqollari.
6. “Devonu lug‘atit-turk”da afsonalar.
Tayanch so‘z va iboralar: 
urug‘, qabila, turkyshunoslik, qomusiy
asar, she ’riy parchalar, lirikva epik janrlar, to'rtlik, qadimgi folklor, in­
dividual she 'riyat, adabiy muhit, turkiy she ’riyat, alliteratsiya, moniylik