O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. U. Samadov, D. B. Xoliqulov, M. S. Saidova

 
4.8. Kabel temir-tersak va chiqindilariga birlamchi ishlov berish
Ishlab-chiqarish amaliyotida tok o‘tkazuvchilar va kabel chiqindilarini 
tozalashni va ajratishni bir necha turlari mavjud: mexanik, kimyoviy, termik, 
elektrostatik kriogen va boshqalar. Biz quyida ayrim keng tarqalgan usullarini 
ko‘rib o‘tamiz.
 
 
4.3-rasm. Kabel temir-tersak va chiqindilari 
Kabel temir-tersak va chiqindilarini mexanik tozalash va ajratish. 
Mexanik usul keng tarqalgan usul hisoblanib, apparatura jihozlanishini 
oddiyligi va atrof-muhitni ifloslamasligi bilan ajralib turadi. Mexanik ajratish 
stanoklarda, maxsus moslamalarda, liniyalarda olib boriladi. Mexanik usul keng 
tarqalgan usul hisoblanib, apparatura jihozlanishini oddiyligi va atrof-muhitni 
ifloslamasligi bilan ajralib turadi. Mexanik ajratish stanoklarda, maxsus 
moslamalarda, liniyalarda olib boriladi. 
Sico firmasining kabelni izolyasiyadan tozalovchi stanogi (4.4-rasm) diametri 
11 mm dan 152 mm gacha bo‘lgan kabellarni tozalash uchun ishlatiladi. U 

---

102 
tushadigan moslamani g‘ildiraklari joylashgan korpusdan tashkil topgan. 
G‘ildiraklarga bir tomonlama tishlar va kanopdan tozalaydigan ariqlar qilingan. 
Bo‘ylama yo‘nalish bo‘yicha kabel qobig‘i pichoqlar bilan qirqiladi. Pichoqning 
qirralari qirqilgan qobiqni qayirib, simdan tozalaydi. Pichoqni ko‘tarish va 
tushirish g‘ildiraklarini holati kabel diametriga bog‘liq holda rostlanadi. 
4.4-rasm. Sico firmasining kabel tozalash stanogi: 
1-rama; 2-elektr yurituvchi; 3-teruvchi roliklar; 4-kesuvchi plita; 
5-rostlovchi vint; 6-pichoq; 7-yo‘naltiruvchi vtulka.
4.5-rasm. Kabelni izolyasiyadan tozalovchi pichoq 

---

103 
Bu tipdagi kabel tozalash stanoklarining xarakteristikasi quyidagi 4.2- 
jadvalda keltirilgan. Bu tipdagi stanoklarning konstruksiyasi oddiy, ekspluatatsiya 
qilish oson, lekin qo‘l mehnatini talab qiladi.