O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti

Ватанпарварлик – шахснинг ўзи мансуб бўлган миллат, туғилиб ўсган ватани тарихидан ғурурланиши, бугуни тўғрисида қайғуриши, унинг порлоқ истиқболига бўлган ишончини ифода этувчи юксак инсоний фазилат.
Ватанпарвар – бу ўз Ватанини, она юртини, халқини чексиз севадиган, ватан манфаатлари учун курашадиган, бу йўлда фидоийлик кўрсатадиган шахс⁶⁹.
Шу билан бирга ота-оналар ўз фарзандлари билан биргаликда ватанпарварлик мавзусидаги кинофильм, театр спектаклларини томоша қилиш, оила даврасида биргаликда ватанпарварлик ғояларини ёритувчи китобларни мутолаа қилиш, шунингдек, хизмат вазифасини бажариш, ватан мудофаасини ташкил этиш чоғида юксак ватанпарварлик намуналарини кўрсатган шахсларнинг ҳаёти, иборатли фаолиятига оид ҳикояларни баён қилишга алоҳида эътибор қаратишлари зарур. Қолаверса, болалар хонаси деворига асл ватанпарвар бўлган шахснинг портретини осиб қўйиш ҳам болаларга ижобий таъсир кўрсатиб, уларни мазкур шахсдан намуна олишга руҳлантиради.
Оилавий суҳбатлар фарзандларга ватанпарвар шахсга хос бўлган қуйидаги сифатлар хусусидаги қуйидаги маълумотларни бера олиши зарур: Ватанга бўлган меҳр-муҳаббат, унга садоқат; ўзи мансуб бўлган миллат ўтмиши, урф-одатлари, анъаналари, қадриятларига содиқлик; Ватан ва миллат тарихидан ғурурланиш; юртнинг моддий, шунингдек, миллат томонидан яратилган маънавий бойликларини асраш, уларни кўпайтириш борасида ғамхўрлик қилиш; Ватан равнақи ва миллат тараққиёти йўлида меҳнат фаолиятини ташкил этиш; юрт озодлиги ва миллат эркига қилинаётган ҳар қандай таҳдидга қарши курашиш; Ватан ва миллат обрўси, шаъни, ор-номусини ҳимоя қилиш; юрт равнақи ва миллат тараққиётига ишониш.
Ота-оналар оиладаги суҳбатлар жараёнида одоб, ахлоқ, ахлоқий меъёр, ахлоқий онг, ахлоқий муносабат ва ахлоқий эътиқод нима эканлигини болаларга тушунтириб боришлари лозим.
Одоб (араб. “адаб” сўзи. кўплиги) – жамиятда эътироф этилган хулқ нормаси. Шахс маънавий ҳаётининг ташқи жиҳатини ифодалайди ва ўзгалар билан муносабат (оила, меҳнат жамоаси, турли маросимлар)да намоён бўлади. Одоб кишининг жамоат орасида ўзини қандай тутиши, одамлар билан қай йўсинда муомала қилиши, ўз турмуши, бўш вақтини қандай ташкил этиши, инсон ташқи қиёфаси қандай бўлиши лозимлигига тегишли қоидалар (Масалан: шарм-ҳаё, камтарлик, хушмуомалалик, озодалик сингарилар)ни ўз ичига олади. Инсоннинг диний эътиқоди унинг одобли бўлиб камол топишига самарали таъсир кўрсатади. Одоб таълим-тарбия, амалий тажриба жараёнида шаклланади⁷⁰.
Ахлоқ (лот. “moralis” – хулқ-атвор) ижтимоий онг шаклларидан бири бўлиб, ижтимоий муносабатлар ва шахс хатти-ҳаракатини тартибга солувчи, муайян жамият томонидан тан олинган, риоя қилиниши зарур бўлган тартиб, одоб, ўзаро муносабат, мулоқот, хулқ-атвор қоидалари, мезонларининг мажмуи саналади⁷¹.
Ахлоқий меъёр – жамият томонидан тан олиниб, унинг аъзолари томонидан бажарилиши мажбурий-ихтиёрий бўлган, уларнинг хулқ-атвори, муомаласи, юриш-туриши, ижтимоий борлиқ ва табиатга муносабатини тартибга солиб турадиган қоидалар⁷².
Ахлоқий онг – ижтимоий онг шаклларидан бири бўлиб, жамият томонидан тан олинган ва риоя қилиниши зарур бўлган хулқ-атвор қоидалари, мезонлари, миллий истиқлол ғоясининг ўқувчилар онгида акс этиши⁷³.