O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti

Замонавий оилаларнинг психологик ва педагогик хусусиятлари. Ёш ота-она никоҳдан ўтмасдан аввал оилавий ҳаётни ташкил этиш ҳамда фарзандлар тарбиясини йўлга қўйишга психологик жиҳатдан тайёр бўлишлари зарур. Никоҳдан кейин эса бу борадаги масъулиятни янада теран ҳис этган ҳолда ўз устиларида изланишлари, фарзанд тарбиясини тўғри ташкил этиш борасидаги маълумотларни ўзлаштиришга эътибор қаратишлари мақсадга мувофиқдир. Бироқ. айни ўринда шуни ҳам айтиб ўтиш жоизки, оилавий ҳаётга қадам қўяётган ёшларнинг барчаси ҳам бу борада етарлича педагогик билимларга эга эмас. Бу эса ота-оналарни керакли ўқув адабиётлари билан таъминлаш, мазкур адабиётларни ўқиб-ўрганишни улар орасида кенг ташвиқ этишни талаб этади.
Замонавий шароитда оммавий ахборот воситалари (ОАВ), айниқса, Интернет тармоғи орқали ахборотлар тарқатилишининг қулайлиги, улар ҳажмининг кўплиги каби сабаблар туфайли ота-оналар оилавий муносабатлар ҳамда оилада болалар тарбиясини самарали ташкил этишга оид махсус адабиётларни ўқишга етарлича эътибор қаратишмаяпти. Жамиятнинг асосий мақсади ҳар томонлама баркамол авлодни тарбиялашдир. Бунга эса китобга меҳр қўйган она-оналар сонини кўпайтириш орқали эришилади. Зеро, ҳеч бир восита, шу жумладан, ОАВ ота-оналарнинг педагогик билимларини оширишда китоб (махсус адабиёт) ўрнини боса олмайди. Қолаверса, китобхон ота-оналарнинг шахсий намунаси оила муҳитида болаларнинг китоб ўқишга, китобга бўлган қизиқишини оширади. Китоб ўқиш эса қатор афзалликларга эга. Хусусан: 1) болалар ҳаёт ва унинг мазмунини эрта англайдилар; 2) турли ҳаётий вазиятларда оқилона, тўғри йўл тутишни ўрганадилар; 3) уларда фикрлаш қобилияти ривожланади; 4) жамият томонидан тан олинган ахлоқий меъёрлардан хабардор бўлиб, уларнинг ижтимоий аҳамиятини тўғри баҳолашни ўрганишади; 5) асар қаҳрамонлари мисолида ҳақиқат ва ҳақсизлик, эркинлик ва эрксизлик, эзгулик ва ёвузлик, яхши ва ёмон, оқ ва қоранинг моҳиятини англаш имкониятига эга бўлган ҳолда ўзларида муайян ахлоқий сифатларнинг шаклланишига эришадилар.
Замонавий тараққиётнинг тезкорлиги, шунингдек, “оммавий маданият” номи остида тарғиб этилаётган ғояларнинг турли минтақалар ҳудудига кенг ёйилаётганлиги туфайли бугунги кунда оила тарбиясини ташкил этишда аввалгидек юқори самарадорлик кўзга ташланмаяпти. Шу сабабли оилашунос олимлар оила тарбияси самарадорлигини ошириш борасидаги тавсияларни ишлаб чиқиш ва уларни амалиётга татбиқ этишга жиддий эътибор қаратмоқдалар. Қуйида ана шундай тавсиялар хусусида сўз юритилади.