O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

BOSH MIYA 0 ‘RGIMCHAKSIMON PARDASI -
TUNICA ARACHNOIDEA
0 ‘rgimchaksimon parda miya egatchalariga kirib bormay, balki 
ulami ustidan umumiy o ‘rab turadi. Miyaning o ‘rgimchaksi- 
mon pardasi nozik va yupqa bo‘lib, o ‘ziga xos so‘rg‘ichsimon 
bo‘rtm alar orqali miya qattiq pardasiga kirib boradi va venoz 
sinuslar bilan bog‘lanadi.
Miyaning qattiq va o ‘rgimchaksimon pardasi orasida subdu- 
ral bo‘shliq (Spatium subdurale) bo‘lib, u orqa miya suyuqlig‘i 
bilan to ig a n b o iad i. U bosh miyani o ‘rab olib miyachaga, 
uzunchoq va orqa miyalar tom on davom etadi. Bir necha ken- 
gaygan qismlari (sistemalar) o ‘zaro biriktimvchi to ‘qima to'siqlari 
bilan ajralib turadi (miyacha bilan uzunchoq miya orasida, Silviy 
ariqchasi bo'yida, ko‘ruv nervi kesishmasi bilan peshona qismi 
orasida, miyacha oyoqlari vagipofiz orasidashunday kengaygan 
joylar mavjud).
0 ‘rgimchaksimon parda usti bo ‘shlig‘i miya qorinchalari va 
orqa miya kanali bilan bog‘langan. Jarohatli miya shishlarida, 
abssess va rak kasalliklarida shu sisternalar bosilib, miya 
suyuqlig'ining normal harakatlanishi izdan chiqadi va bu markaziy 
asab tizimi faoliyatining buzilishi belgilari bilan namoyon bo'ladi.
BOSH MIYA (PIA MATER, TUNICA VASCULOSA)
YUMSHOQ YOKI TOMIRLI PARDASI
Bosh miya yumshoq pardasi miya moddasining barcha egat- 
lariga kirib boradi. U qon tomirlariga juda boyligi sababli miya 
moddasini qon bilan ta'minlaydi. Yumshoq parda bilan miya 
moddasi orasida mayin yog‘ qavati boiganligi tufayli uni miya 
moddasidan oson ajratib olish mumkin. Ular orasida esa orqa 
miya suyuqligi bilan to ig a n alohida bo‘shliq mavjud. Yumshoq 
va o'rgim chaksim on pardalar orasida subaraxnoidal bo‘shliq 
b o iib , u orqa miyada mavjud shunday bo‘shliq tom on davom 
etadi. Subaraxnoidal bo‘shliq va miyaning to'rtta qorinchasi ham 
orqa miya suyuqligi bilan to ig an . Orqa miya suyuqligi (likvor) 
asosan bosh miya yon qorinchalari (1—II qorinchalari) dagi 
qon tom irlar chigallarida, qisman esa III — IV qorinchalar 
qon tomirlari chigalida ham b o iad i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bosh miya qorinchalari, subaraxnoidal bo‘shliq hamda orqa 
miya kanalining o ‘zaro bog‘liqlig‘i quyidagicha amalga oshgan: I 
— II qorinchalar ular orasidagi teshik orqali III qorinchaga 
ochiladi, III qorincha o ‘z navbatida Silviy suv yo‘li (kanali) 
orqali IV qorinchaga ochiladi. Miyaning IV qorinchasi o ‘rta va 
ikkita yon teshigi bilan subarxnoidal bo‘shliqqa, pastdagi o ‘rta 
teshigi orqali orqa miya kanaliga ochiladi.
Miyaning orqa arteriyalari (a.a. cerebri posterior) miya ko'prigi 
oldida joylashib, miya oyoqchalari bo‘ylab miyaning ensa qismi 
pastki yuzasi tomon yo‘naladi. Miya katta yarim sharlari venalari 
tarmoqlangan holda venoz sinuslarga, so'ngra miya qorinchalari 
devori va pastki sagittal sinus orqali miyaning katta venasiga 
quyiladi.