O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti «Menejment»

Taqqoslanuvchi mezonlar
Ishlab chiqarish turlari
Donabay	Seriyali	Ommaviy
Mahsulot turi va ishlab chiqarish hajmi	Buyurtma asosida tayyorlanadigan cheklanmagan turdagi mahsulotlar	Ma’lum miqdorli keng turdagi mahsulotlar	Ko‘p xajmda kam turdagi mahsulotlar
Ishlab chiqarish takroriyligi	Mavjud emas	Davriy takrorlanuvchan	Doimiy takrorlanuvchan
Ishlatiladigan jixozlar	Universal	Universal, qisman maxsus	Asosan maxsus
Dastgohlarga operatsiyalarni biriktirilganligi	Mavjud emas	Chegaralangan miqdorda biriktirilgan	Bir-ikki operatsiya biriktiriladi
Jixozlar joylashuvi	Bir turdagi dastgohlar guruhi asosida	Konstruktiv va texnlogik o‘xshash detallar turiga qarab guruxlar bo‘yicha	Mahsulotga ishlov berish texnologiyasi ketma-ketligi bo‘yicha
Mahsulotni bir operatsiyadan keyingisiga uzatilishi	Ketma-ket	Parallel va ketma-ket	Parallel
Ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish shakli	Texnologik	Buyumli, guruhli, moslanuvchan buyumli	To‘g‘ri chiziqli

3. 
   Ishlab chiqarish texnologiyasi va texnologik jixozlarni tanlash.
   

Texnologik jarayon – ishlab chiqarish jarayonining bir qismi bo‘lib, mehnat mahsulini (xom ashyo, material va yarim tayyor mahsulotlar) o‘zgartirishga qaratilgan maqsadli o‘zaro bog‘liq bo‘lgan harakatlar yig‘indisidir. Ishlab chiqarish texnologiyasi o‘z ichiga texnologik jarayonlar, texnologik jixozlar, asbob, uskuna va moslamalar, ularni bir biri bilan bog‘lovchi elementlar, texnologik jarayonlarda ishlatiladigan asosiy va yordamchi materiallar hamda ularning xarajat me’yorlari, asosiy va yordamchi ishlovchilar, maxsulot birligiga sarf bo‘ladigan vaqt me’yorlari ishlab chiqiladi.
Ishlab chiqarish jarayonlarida qo‘llanilayotgan usullar va jihozlar nuqtai nazaridan texnologik jarayonlar quyidagi turlarga bo‘linadi:

• 
  Donabay texnologik jarayon – bir tur va o‘lchamdagi mahsulotni ishlab chiqish yoki ta’mirlash uchun tayyorlangan texnologik jarayon;
  
• 
  Tipaviy texnologik jarayon – konstruktiv va texnologik jixatlari umumiy bo‘lgan mahsulotlar uchun tuziladigan texnologik jarayon (masalan, turli o‘lchamdagi avtomobil disklari ishlab chiqishda texnologik jarayonlari va konstruktsiyasi bir hil bo‘lgan xolat);
  
• 
  Guruxli texnologik jarayon – konstruktiv jixatlari turlicha va texnologik jixatlari umumiy bo‘lgan mahsulotlar uchun tuziladigan texnologik jarayon (masalan, podshipnik ishlab chiqarish korxonalarida teexnologik jarayonlar ketma-ketligi bir xil, lekin podshipniklar konstruktsiyasi turlicha bo‘lgan xolat).
  

Texnologik jarayonlar o‘z navbatida texnologik operatsiyalardan iborat bo‘ladi. Texnologik operatsiya texnologik jarayonning bir qismi bo‘lib, bir ish o‘rnida bir yoki bir necha mahsulotlarga ishlov berishni bir yoki bir necha tomonidan bajarilishiga aytiladi. Masalan, flyanets detali 2 ta tokarlik, 1 ta parmalash va 1 ta frezalash operatsiyalari bilan tayyorlanadi. Tokarlik operatsiyalari 2 ta dastgohda birin-ketin amalga oshirilgani uchun 2 ta operatsiya hisoblanadi.
Texnologik operatsiyalar bir o‘rnatishda yoki bir necha o‘rnatishda amalga oshirilishi mumkin. O‘rnatish – texnologik operatsiyaning qismi bo‘lib, dastgoh moslamalariga bir o‘rnatishda bajariladigan xarakatlar yig‘indisidir.