O’zbekiston Respublikasi Navoiy kon metallurgiya kombinati Navoiy davlat konchilik instituti “Mashinasozlik texnologiyasi” kafedrasi

5 – masala. Ishlatishning normal sharoitlarida qadami , eni (DST 13558 – 81 bo‘yicha) tishli zanjirli uzatma uzatish mumkin bo‘lgan quvvatni aniqlang. Uzatmaning uzatish soni , kichik yulduzchaning aylanishlar takroriyligi .
Yechish. (16.20) formuladan
;
.
Zanjirning tezligi (16.12) formula

Jadvaldan
(16.20) – formuladan

6 – masala. Tishli zanjirli uzatmada , . , . Uzatmadagi kuchlarni hisoblang. Uzatma gorizantal joylashgan.
Yechish. (16.20) – formuladan
;
Zanjir tezligi
.
Uzatmadagi aylana kuch (16.13 formula)
.
tavsiyadan
Jadvaldan ; .
Markazdan qochirma kuch
.
Zanjirning osilishidan hosil bo‘lgan kuch
.
Valga tushadigan hisobiy kuch
.
7 – masala. Rolikli zanjirli uzatmada zanjir o‘rnatlgan. Uzatmada , , . Zanjirning parametrlari , ; . Zanjirning tekshiruvchi hisoblarini bajaring. , deb oling. Uzatma gorizantal joylashgan.
Yechish. Uzatmada
;
H;
bunda ;
Jadvaldan , . (16.17) formuladan

Jadvaldan . Zanjirning ehtiyot koeffisienti (16.19) formuladan hisoblanadi.
bunda .
ga ,
bunda .

.
8 – masala. , , bo‘lgan tishli zanjirli uzatma hisoblansin. Uzatmaga ta‘sir etuvchi yuklanish o‘zgarmas. Zanjir vaqti – vaqti bilan moylab, taranglab turiladi, uzatma gorizantal joylashgan.
Yechish. Yetaklovchi yulduzchaning tishlar soni
.
Yetaklanuvchi yulduzchaning tishlar soni
.
Uzatish nisbatining haqiqiy qiymati
;
Jadvaldan zanjir qadamini tanlaymiz. Uzatma zanjirining tezligi

Zanjirning enini aniqlaymiz (16.23) formula bo‘yicha jadvaldan , da olamiz. Uzatmaning eksplutasiya koeffisienti.
.

Jadvaldan va bo‘lgan zanjir tanlaymiz.
Uzatmaning geometrik o‘lchamlari:
o‘qlararo masofa
.
Zanjirdagi zvenolar soni

;
deb qabul qilamiz
Zanjirning uzunligi
.
Uzatma zanjiri uchun mustahkamlik bo‘yicha xavfsizlik koeffisienti

Jadvaldan ; ; ;
aylana kuch
;
bunda ;
.
Markazdan qochirma kuch
.
Zanjirning osilishidan hosil bo‘lgan kuch
.

.
–shart bajarildi.