O‘zbekiston respublikasi axborot texn ologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al -xorazmiy nomidagi toshkent axborot texn ologiyalari universiteti “Axborot texnologiyalari” kafedrasi H

Etarli asos qonuni. Tabiat va jamiyatdagi predmet va xodisalar bir- biri bilan bog’liq xolda rivojlanadi. Ular o’rtasidagi salbir bog’lanishlar eng muxim bog’lanishlardir. Predmet va xodisalardan birining mavjudligi taqazo etadi
Har bir predmet va xodisaning real asosi bolgani kabi, ularni inkrosi bolgan fikrimiz ham asoslanga bolishi kerak. Bu o’z navbatida etarli asos qonunining talabiga binoan har qanday predmet va hodisa haqida aytilgan fikr asoslangan bolishi kerak. Etarli asos qonuni << Agar V mavjud bo’lsa uning asosi sifatida A ham mavjud >> formulasi orqali beriladi..
Hukm model va talqin nisbatan to'g'ridirModel> = 1 ob'ektini (domen elementlar) va ular orasida munosabatlarni o'z ichiga oladi. Og'zaki bo'lgani uchun doimiy belgilar -> ob'ektlar
predicate ramzlar -> munosabatlari funktsiya ramzlar -> funktsional munosabatlarni bildiradi.
Atom hukm predicate (term1, ..., termn) ob'ektlar IFF haqdir term1 bilan ataladi, termn nisbatan ataladi

Bosh yilda Logics

til	ontologik Maiburiyat	epistemologik Maiburiyat
taklif etish Mantiq	faktlar	noma'lum / to'g'ri / noto'g'ri
Birinchi tartibi Mantiq	Fact, ob'ektlar, munosabatlar	noma'lum / to'g'ri / noto'g'ri
vaqtinchalik Mantiq	Faktlar, ob'ektlar, munosabatlar, marta	noma'lum / to'g'ri / noto'g'ri
Ehtimollar nazariyasi	faktlar	/V e'tiqod darajasi I [0,1]

Fuzzy mantiq	/V Haqiqat darajasi I	Ma'lum interval qiymati
	[0,1]

Taklif etish Mantiqi


Taklif etish mantiqi deklarativ bo'ladi: sintaksisga mos taklif etish mantiqiy (qisman / bo'ladigan / rad ma'lumot olish uchun imkon beradi ma'lumotlar tuzilmalari JB dan farqli o'laroq taklif etish mantiq tuzilish bo'ladi: B11 ^л P12 ma'nosi B11 va P12 ma'nosi taklif etish mantiq ma'nosi kontekst mustaqil: ( farqli o'laroq tabiy til ma’nosi doirasida)
- Taklif etish mantiq juda cheklangan ifodali qodirdir: (tabiiy tildan farqli o'laroq)
O'zgarish Track tutilishi
Vaziyatlar Natija vazifasi natija (a, s) tomonidan ulangan s bir qilishdan
natijalari
Ta’rif: Evristik koida - ekspert tamonidan ishlab chiqilgan koida.
Ko’pgina evrestik koidalar asosoida bulishi kutilaetgan vokea extimolligi mavjud, bu extmolligni fakatgina ekspert aniklashi mumkin, yani ekspert muamolli mintaka doirasida asoslangan taxmin kiladi. Aslida bu taxminlprni kilish uchun bazi bir statistik malumotlarni asoso kilib olishini anglatadi. Misol uchun bu shifokorning kuzatuvlari asosida bemorga kuyilgan tibbiy tashxiz. Shifokor malakasi ko’pgina xolatlarda anik tashxiz kuyishga imkon beradi. Albatta shifokorning adashishi inobatga olinadi, shuning uchun boshka tashxizlar ham xisobga olinadi.
Bayesning extimollik metodikasi asosida bir xodisa amalga oshadi chunki undan avval boshka bir xodisa sodir bulgan. Ekspert tizimlarda bayes nazariyasiga asoslangan statistik echimlar keng ishlatiladi. Extimollik nazariyasi tasodifiy xodisalarni urganiadi. Ko’p xolatlarda inson uzi sezmagan xolda extimollik nazariyasining terminlaridan
74
foydalanib taxmin yoki xulosa kiladi.
Extimollikni kuyidagicha aniklash mumkin: umumiy eksperimen tlar sonidan ruy bergan xodisalar soni < < eksperimen larning umumiy soni '
Bayes ehtimolligi
Bayes shirtli extimollik nazariyasi bilan ishlagan. SHartli extimollik avvaldan sodir bulgan eksperimentlarni inobatga oladi.
SHartli extimollik - bir S xodisa amalga oshadi chunki undan avval boshka bir xodisa L sodir bulgan .
SHartli extimollik -P(S L) shaklida belgilanadi. Ikki xodisani ruy berish extimolligi kuyidagicha ulchanadi:
P(L i S) = P$/LyPtl, yani S va L xodisalarining yuz berishi extimolligi hodisasini yuz berishiga teng, agar L birinchi bulsa, va agar L xodisasining yuz berishi extimolligiga ko’paytirilgan L xodisasining yuz berishi malum bulsa.
Misol . I I O O harflar yigimidan tasodifiy I yoki O tanlansin. SHartli extimollik tenglamasi yordamida O harfi birinchi ikki urinishda va sungra I harfi chikishini aniklaymiz. r(o i /) = pj
]