O‘zbekiston respublikasi axborot texn ologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al -xorazmiy nomidagi toshkent axborot texn ologiyalari universiteti “Axborot texnologiyalari” kafedrasi H

Tayanch iboralar: mantiq, tafakkur, logika, ob’ekt.
Mantiq tariff. Taffakur xususiyatlari
Mantiq arabcha so’zdan olingan bo’lib so’z, fikr, aql ma’nolarini bildiradi (YOKI Logika,yunoncha - logike, deb ham ataladi). U ikki hil ma’noda qo’llaniladi: agar so’z narsalarning tarkibi, bog’lanishi ustida borsa - ob’ektiv fikirlar bog’lanishi haqida boradigan bo’lsa - su’bektiv maniq bo’ladi.
Mantiq tafakkur qonunlari, narsalar mantig’i YOKI obektiv mantiq
inkorisidir.
Qator predmetlar hodisalarga xos bo’lgan umumiy xususiyatlarni,ular o’rtasidagi aloqalarni aks ettirar ekan, tafakur bir xodisa xaqidagi bilimlardan kelib chiqiarish imkoniatiga egadir. Masalan ishlab chiqarishga texnika yutuqlarining qanday qo’llanilishiga qarab mexnat unumdorligining darajasi xaqida fikir yuritish mumkin. Ttafakkurning yana bir xusisiyatlaridan biri uning til orqali ifoda qilinishidir. Tafakkur o’z mazmuni va formasiga (shakliga) ega. Tafakkurformasi fikir mazmuninitashkil qiluvchi elementlarning bog’lanish usilidan iborat. Tafakkur uch xil shakilda: tushuncha, hukum, xulosa chiqarish formalarida mavjud.
<> termini
Mantiq termeni bir biridam mustaqil uchta fanni formal mantiq,
dialektik mantiq,
matematik mantiqni ifoda qiladi.
Dialektik mantiq tafakkurning vujudga kelishi va taraqiy etishining eng ummumiy qonunlari va ular asosida yaratiladigan metadologik prinsiplarni o’rganadi.
Formal mantiq tafakkurning aniq mazmunidan Chetlanib etiborini uning tuzilishini tekshirishga qaratadi.Shu jumladan tafakkur formalari o’rtasidagi bog’lanishlarni ham ularning tuzilishi nuqtai nazaridan o’rganadi.
Matematik (simvolik) mantiq XIX asirning ikkinchi yarimida vujudga kelgan bo’lib matematika fanining muxim yo’nalishlaridan birini tashkil qladi. Matematik mantiqga matematik metodlardan foydalanuvchi mantiq deb tarif berish mumkin.