Malumotlar bazasi

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI
Amaliy ish
Mavzu: Ma`lumotlar bazasini loyihalash, SQL yordamida ma`lumotlar bazasini
yaratish, ma’lumotlar ustida amallar
Bajardi:Abdukarimov
Muslimbek

---

1.Ishdan maqsad: ma`limotlar bazasini loyihalash uchun mohiyat – aloqa
modelini ishlab chiqish bo`yicha ko`nikmaga ega bo`lish. Masalani
qo`yilishi: ma`lumotlar bazasini lohiyalash va “Mohiyat–aloqa” modelini
ishlab chiqish. Uslubiy ko`rsatmalar: ma`lumotlar bazasini lohiyalash
quyidagi tashkil etuvchilarini o`rganishni taqazo etadi. Ob`yektlar, ob`yekt
xususiyatlari, bog`lanishlar (ob`yekt munosabatlari), vaqt oralig`i va
hokazolar. “Mohiyat – aloqa” modeli predmet sohani tashkil etuvchi uchta
asosiy komponentalardan foydalanib quriladi: mohiyat, atribut, aloqa.
Konstruktiv elementlar tarkibida “VAQT” tashkil etuvchisi faqat oshkormas
holda ishtirok etishi mumkin. Modelda vaqt, yil, sana va shunga o`xshash
atributlar bilan tasvirlanadi. Modelni quirishda “aloqa”mavjud ob`yektni,
jarayonni yoki hodisani, abstraksiyasi sifatida keladi. Atribut mahiyatni
xarakterlaridan bo`lib, nom bilan belgilanib, birorta qiymatlar to`plamidan
qiymatlar qabul qilinadi. “Mohiyat – aloqa” modelidagi bog`lanishlarga,
ikki mohiyat o`rtasidagi har bir bog`lanish turiga tegishli munosabatlarni
kiritish zarur (binar, ternar.., n-nar). Loyiha haqidagi axborot diagramma
ko`rinishida rasmiylashtiriladi, buning uchun quyidagi belgilar kiritiladi:
mohiyat turlari – to`rtburchak bilan, atributlar-ovallar bilan tasvirlanadi va
ular mos mohiyatlar bilan yo`nalishsiz qirralar bilan bog`lanadi. “Mohiyat
– aloqa” modeli predmet sohani (PS) faqat aniq bir qismini akslantiradi. Bu
holda uni lokal model deyiladi. PS haqida to`la axborotga ega bo`lish
uchun uni etarli kengroq tekshirish zarur va oldingisini to`ldiradigan local
modellar qurish kerak.Shundan so`ng lokal modellar birlashtirilib PS
haqida bir butun kompozitsion tasvirga ega bo`lamiz.
2
.
Tanlangan ob’yekt bo`yicha mohiyat-aloqa diagrammasini
yaratish.
Aeroport mohiyat-aloqa diagrammasi

---

Vazifalar
1. Yuqorida ko`rsatilganlardan foydalanib tanlangan variantga muvofiq
mavzu uchun mohiyat aloqa diagrammasini yarating.
2. Predmet soha bo`yicha ob’yektlarni aniqlang.
3. Tanlangan ob'ektlarining atributlarini aniqlang.
4. O`b’yektlar o'rtasidagi bog`lanishni aniqlang.
5. Bajarilgan ishlar haqida hisobot tayyorlang
Mavzu:Aeroport malumotlar bazasi.(
Linux
)da tuzilishi.

---

Mysqlga kirish
Mavjud ma’lumotlar bazalarining ro’yxati

---

5
ta
Table yaratib olamiz.
Ularni hammasini malumot bilan to’ldirib olamiz:

---

DML tili so’rovlari:
SELECT – Amal bajaradigan jadvalimizni tanlash, ekranga
chiqarish komandasi. Sintaksisi esa quyidagicha:
SELECT *FROM  // jadvalni to’liq chiqarish
SELECT  FROM  // jadval ustunlarini
chiqarish INSERT – SQL da barcha satrlar ushbu buyruq yordamida
kiritiladi.
Sintaksisi esa quyidagicha:
INSERT INTO  VALUES(“ustun_info”, “ustun_info”, … );
DELETE – satrlarni jadvaldan o’chirish buyrug’i.
Sintaksisi esa quyidagicha:
DELETE FROM  WHERE qidiruv_sharti;
UPDATE – Maydon qiymatlarini o’zgartirish buyrug’i.
Sintaksisi esa 2 hil:
UPDATE  SET column=expression;
UPDATE  SET column=expression
WHERE qidiruv_sharti

---