O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЭРБАХО — қ. Газакўт. 
ЭРБЕЛО, Эрбло де Моленвиль Бар-
телемид (1625.14.2—1695.8.12) француз 
шарқшуноси. Парижда туғилган ва шу 
ердаги унтда (классик тиллар ва фило-
логия) ўқиган, айни вақтда шарқ тилла-
рини мустақил ўрганган. 1692 йилдан 
Париж унтида сурёний тиллар проф. Э. 
шарқ тиллари ва Шарқ мамлакатлари 
тарихини илоҳий ақидалардан холи ра-
вишда мустақил фан сифатида ўрганган 
европалик биринчи шарқшунослардан 
ҳисобланади. У машҳур «Шарқ кутуб-
хонаси ёхуд Универсал луғат» (8600 
мақола) 
энциклопедияси 
муаллифи 
бўлиб, асарда мусулмон Шарқи тарихи 
ва адабиётига доир араб ва форс манба-

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
174
ларидан (асосан, Мирхонд, Абулфидо, 
Хожи Халифа ва бошқалар) олинган кенг 
маълумотлар жой олган. Э. энциклопе-
дияси, И.Ю.Крачковскийнинг сўзларига 
кўра, 18-асрга қадар шарқшуносликка 
доир барча билимларнинг якуни бўлган.
ЭРБИЙ [Иттербю қишлоғи (Швеция) 
номидан; лот.], Ег — Менделеев даврий 
системасининг III гуруҳига мансуб кимё-
вий элемент. Лантаноидларга киради.
ЭРГ (араб.) — Африканинг шим. 
қисмидаги қумли чўллар. Дарёлар кел-
тирган ётқизиқлар кенг тарқалган паст-
лик ерларда кўп учрайди. Қатор баланд 
қум тепалари бор. Ўсимлик ўсиши 
ва ҳайвонлар яшаши учун тошлоқ ва 
шағалли чўлларга нисбатан шароит 
қулайроқ. Воҳалар бор. Жой номлари ша-
клида ҳам учрайди, мас, Катта Шарқий 
Эрг, Катта Ғарбий Эрг, ЭргИгиди ва 
бошқалар 
ЭРГ (юн. — иш) — СГС бирли-
клар тизимида иш, энергия ва иссиқлик 
миқдори бирлиги; эрг (халқаро еге) 
орқали белгиланади. 
ЭРГАСТЕРИЯЛАР (юн. — ишлай-
ман) — Юнонистон, эллинизм даврида-
ги Шарқда, сўнгра Рим империясининг 
шарқий вилоятлари ва сўнгра Византи-
яда — ҳунармандчилик устахоналари. 
Одатда, Э.да қуллар меҳнатидан фойда-
ланилган. Э. эгалари гоҳида ўзлари ҳам 
улар билан ишлашган, ёхуд қуллар усти-
дан назорат қилиб туришган. Баъзан Э. 
қулназоратчиларга топширилган. Юно-
нистондаги Э. яхши тадқиқ этилган. Улар-
да қуллар сони унча кўп бўлмаган: 3—4, 
10—12 та, баъзан 30 дан ошган. Фақат 
мил. ав. 4-асрга келиб 100 та қул бўлган 
Э. қайд этилган. Э. ҳунармандчиликнинг 
барча соҳаларида мавжуд эди. Конлар 
қошидаги Э.да меҳнат оғир бўлган.