O’zbekiston davlat jahon tillari universiteti qo’lyozma huquqida udk hotamova iroda ibrohimovna

Qattiqqo’l
1) Qo’li qattiq inson. To’liq asoslangan qo’shma so’z.
2. Aytganini qildiradigan, jiddiy odam. To’liq asoslanmagan qo’shma so’z.
Oq bilak
1) Bilagi oq inson. To’liq asoslangan qo’shma so’z.
2. O’zini zodagonlardek tutuvchi inson odatda ayollarga nisbatan ishlatiladi. 
To’liq asoslanmagan qo’shma so’z.
Nutq turkumlariga ko’ra qo’shma so’zlar klassifikatsiyasi. 
Bu xususiyatiga ko’ra qo’shma so’zlar quyidagicha klassifikatsiya qilinadi: 
1)
vazifasi nuqtai nazaridan; 
2)
qo’shma so’zlarning tarkiblari bog’lanish jihatidan; 
3)
turli xil qo’shilish yo’llari nuqtai nazaridan. 
Vazifasiga ko’ra
qo’shma so’zlar nutq turlariga bog’liq bo’ladi. Zamonaviy 
ingliz tilidagi katta miqdordagi qo’shma so’zlar ot va sifatdan yasalgan. Misol 
uchun, arm–chair, baby–sitter, boiling–point, knee–high, rain–driven. Ravish va 
undagi bog’lovchilar ham ahamiyatli sananladi: indoors, within, outside, shunga 
qaramasdan ravish bilan yasalgan bunday qo’shma so’zlarni biz produktiv deya 
olmaymiz.

---

Tarkiblarning bog’lanish jihatidan
qo’shma so’zlar quyidagicha 
klassifikatsiya qilinishi mumkin: 
1) qo’shma so’zlar tarkibi faqatgina bir joyning ma’lum bir holatini 
aniqlashitirib kelishi orqali qo’shma so’z yasalashi: door–handle, rain–driven. Bu 
usul zamonaviy ingliz tilida eng samarali so’z yasash hisoblanadi. O’zbek tilida: 
ko’ksulton, iskabtopar, xomkalla. 
2) bog’lovchi elementlar orqali qo’shma so’zlar tarkibi tuzilishi: 
spidometrdagi 
Fro–Asian Sino–Japanese
, 
Anglo Saxon
, tragikomikdagi 
electro–
dynamic, handicraft, handiwork
. Ba’zida bog’lovchi elementga undosh tovushlar
ham yordam berishi mumkin, masalan: sportsman, tradesman, saleswoman, 
bridesmaid, statesman, landsman.
3)