O’zbekistan respublikasi’ joqari’ ha’m worta arnawli’ ka’siplik bilimlendiriw ministrligi

Sorawlar hám tapsırmalar

• 
  asosiy izolatsiyani asırılǵan kernewde sınap kóriw. Transformator hám avtotransformatorlarning gabaritlari qanday anıqlanadı hám qanday belgilenedi?
  
• 
  Transformator hám avtotransformatorlar remontınıń túrleri hám múddetleri qanday?
  
• 
  Transformatorlardı ońlaw ushın olardı ashıw shártleri nelerden ibarat?
  
• 
  Kapital remontda transformatorlardı jayıw ne. 1 a. rni óz ishine aladı hám olar qanday ámelge asıriladı?
  
• 
  Transformatorlardı kapital ońlaw jumıslarınıń kólemine neler kiredi?
  

TEMA: «1000 V ge shekem kernewli elektr apparatlarına texnikalıq xızmet kórsetiw hám olarǵa ońlaw».
REJE:

• 
  1000 V ge shekem kernewli elektr apparatlarına texnikalıq xızmet kórsetiw.
  
• 
  1000 V ge shekem kernewli elektr apparatların ońlaw
  
• 
  Podstanciyalarǵa xızmet kórsetiw boyınsha elektrik temirshi usta hám elektr qurılmalardıń úskenelerin ońlaw boyınsha elektrik slesar ushın qawipsizlik texnikası qaǵıydalari.
  

Házirgi dáwirde bir tárepden xızmet kórsetiluvchi shitlardan ibarat bolǵan SHU-70 tipidagi bólistiretuǵın apparatlar keń tar- qalgan. SHU-70 shitlarida liniya, kirisiw, seksion, arnawlı hám ara- lash paneller bar. Panellerdi shitga komplektlashda onıń bos shetleri jabıladı.

SHU-70 panellerinen tısqarı, o'zehtiyoj panelleri, saqla - gichga iye bolǵan kúsh punktleri, avtomatikalıq uzgichlarga iye bolǵan bólistiriw punktleri, avtomatlı shkaflar, releli shkaflar hám t.b. lar da qollanıladı. Jaqtılandıriw úskeneleri ushın arnawlı tárzde kirisiw shkaflari, kirisiw-bólistiriw apparatları, ornatıwshı avtomatlarǵa iye bolǵan shitchalar hám hár túrlı gruppalı hám qabatlı shitchalar tay- yorlanadi. Paneller hám shkaflarning apparaturalari jıynalısı hár túrlı bolıp, olar toltırıw sxemalarınıń standart túrlerinde suwretlengen.
Elektr apparatlarına texnikalıq xizmet kórsetiw hár úsh ayda keminde bir ret ótkeriluvchi kórik hám tazalawlar hám de grafik yamasa zárúrat boyınsha ámelge asıriluvchi jaǵdaylardı tekseriw hám kishi remontlerden ibarat esaplanadi.
Kommutatsion apparatlar isten shıǵıwınıń tiykarǵı bólegi kontaktlar menen baylanıslı halda hám de chulg'amlar qarsılıqları - dıń azayıwı yamasa jerge ulanib qalıwı sebepli júz boladı. Apparatlardıń isten shıǵıwı kútpegende yamasa basqıshpa-basqısh júz bolıwı múmkin.
Apparatlardıń kútpegende isten shıǵıwları kontaktlarning si- nishi hám olar arasına tok ótkeriwshi denelerdiń túsip qalıwı, urılıw hám titirew nátiyjesinde kontaktlarning mexanik oǵada júkle- nishi, olardıń japsarlanıp hám tiqilib qalıwı sebepli júz boladı. Apparatlardıń basqıshpa-basqısh isten shıǵıwları olardıń alo- hida túyinleri hám detallarining dárz ketiwi hám tozıwı (kontakt sirt - lar geometriyalıq formalarınıń ózgeriwi hám oksidleniwi, prujinalar kúshleriniń azayıwı, kontaktlarning dárz ketiwi) nátiyjesinde júzege keledi.
1000 v ge shekem kernew elektr apparatlarına texnikalıq xizmet kórsetiwde tómendegi jumıslar atqarıladı :
• tozalash, sırtqı hám ishki kórikten ótkeriw, anıqlanǵan kem- chiliklarni saplastırıw hám bekkemleytuǵın rezbalarni tartıp qoyıw ;
• kontaktlar, túteler hám basqa tok ótkeriwshi elektr magnitlardıń qızıw temperaturasın baqlaw ;
• kontaktlarni pataslanishlar, oksidlanishlar, eriw qaldıqlarınan tazalaw hám de olardıń jalǵanıwı hám úzilisiniń bir waqıttalıǵın retlew;
• moy toldırılǵan apparatlarda moyning temperaturası hám júzesin baqlaw (zárúrat bolǵanda qosımsha may quyılıw );
• eruvchan quymalar hám buzılǵan saqlagichlarni almastırıw ;
• relelardagi plombalarning pútkilligin, apparat hám shit- larda olardıń wazıypaların kórsetiwshi jazıwlardıń bar ekenligin tekseriw;
• signallash apparatlarınıń islewin baqlaw ;
• elektr ótkeriwshileri, jayleytuǵın apparatlar, qatlamlar, tutqıshlar hám sh. k. larning sazlıǵın tekseriw.
Kórikten ótkeriw waqtında jumısqa túsiriw apparaturalarining jumısshı kontaktlari hám ayqulaq so'ndiruvchi apparatları, qo'zg'aluvchan kontaktlarning mayısqaq tutasmalari, avtomattı úziw tokları qoyılmaların nominal júzimka sáykesligi, magnit ótkeriwshinde qısqa tutasǵan oramdıń bar ekenligi hám de ishinde jumısqa túsiriw apparatları jaylasqan qorǵaw qatlamlarınıń jaǵdayına itibar qaratıladı. Tıǵızlıq buzılǵan jaǵdayda apparattıń ishine shań yamasa ılay kirip qalıwı múmkin. Bul, óz gezeginde, kontakt sirtlar qar- shiligining asıwına hám olardıń qızıwına alıp kelip, izolatsiya- dıń jaǵdayın jamanlastıradı jáne onıń tozıwı, tesiliwi hám ava- riyaga alıp keliwi múmkin.
Udayı tákirarlanatuǵın tárzde relelarning tuwrı islewi hám avtomatlardıń iyis- siqlik hám elektr magnit ajıratqıshlardan úzilisi tekserip turıladı.
Kontaktorlar 2—3 ayda keminde bir ret kórikten ótkerilip, tazalanadı hám olardaǵı kemshilikler jónge salıw etiledi. Kórikti baslawdan aldın kernew óshiriledi, onıń kirisiwde hám yar- damchi kontaktlarda payda bolmawi ushın sharalar kóriledi. Kórik waqtında izolatsion sirtlarning tazalıǵı tekserilip, olar qurǵaqlay salfetka menen artiladi. Kontakt sirtlar mudami taza hám jaqsılap bekkemlengen bolıwı shárt. Onıń ushın tutasmalar polat sabınlaǵısh menen tazalanıp, eritkich menen ho'llangan salfetka menen artiladi, texnikalıq vazelin menen moylanadi hám vintlar qattı tartıladı.
Elektromagnit kommutatsion apparatlardı kórikten ótkeriwde kontakt sistemasınıń jaǵdayına bólek itibar qaratıladı. Kepserlengen gúmis plastina yamasa gúmis eritpelerinen tayarlanǵan qabıqqa iye bolǵan kontaktlarni mıs kontaktlar menen almastırıw múmkin emes. Usınıń sebepinen bunday yemirilgan kontaktlarning ornına jańası qóyıladı. Kontaktlar tazalanǵan hám almastırilganidan keyin olardıń basımı jalǵanǵan jaǵdayında dinamometr járdeminde olshenedi. Bunda qo'zg'aluvchan hám qo'zg'almas kontaktlar arasına qaǵaz bólegi tiqiladi. Juwmaqlawshı basım dinamometr boyınsha qaǵazdı qol menen erkin julıp alıw múmkin bolǵan jaǵdayda anıqlanadı.
Kontaktorning baslanǵısh tiyiw noqatında prujina tárepinen payda etinuvchi baslanǵısh basım tútediń úzilgen jaǵdayında olshenedi. Ol da tap juwmaqlawshı basımdı anıqlaw sıyaqlı anıqlanadı.
Kontaktlarning basım kúshleri kontakt prujinalarini kerip- lash yamasa zaiflashtirish arqalı retlenedi. Bunday retlewde pru- jinani oramlar ortasında aralıq etpeytuǵın dárejege aparıw múmkin emes. Retlew arqalı talap etiletuǵın basımdı támiyinlew múmkin bolmaǵan jaǵdaylarda prujina almastırıladı.
Ózek yakorga tıǵız jatıwı shárt. Keri jaǵdayda uyqas dawıs esitilip, baylanıstıratuǵın túte oǵada dárejede qıziy baslaydı. Zárúrat bolǵanda ózek hám yakorning tiyip turıwshı sirtlari tegislenedi. Bunda tiyip turıw qısıqlıǵı kontaktlar arasına birgelikte mártengen nusqa alıw hám papiros qaǵazın qoyıp, olardı qolda tutastırıw arqalı anıqlanadı. Eger qaǵazda payda bolǵan ız sterjen kese kesim maydanınıń 70 % ten kem bolmaǵan bólegin tashkil etse, tiyiw qısıqlıǵı qanaatlanǵan esaplanadı.
Qısqa tutasǵan oram ziyanlanǵan jaǵdayda ol jańasına almastırıladı. Bunda oramdıń uzınlıǵı, kesim maydanı hám má- terialining ózgeriwi múmkin emes. Sebebi bul kontaktor gu- doklanishining artıwına hám oramdıń oǵada qızıwına alıp keledi.
Magnitlı jumısqa túsirgish, avtomatikalıq uzgich, paketli uzgich, úzip-jalǵawshılar hám rubilniklarning izolatsiyalarini tekseriwde av- valo olarda sınǵan hám jarılǵan jaylardıń joq ekenligine isenim payda etinadi. Rubilniklarda janıw yamasa izolatsion panellerdi ayqulaq menen oralǵanlıq ızları shliflovchi teri menen tazalanadı hám bakelit lok yamasa BF-2 jelim qatlamı menen jabıladı.