O`zbek tili va adabiyoti kafedrasi аrеаl lingvistikа fanidan mаgistrаturа 1-kurs uchun

J A M I 54 soat
GLOSSARIY


Adstrat – lotincha “ad” – birga, yonida va “strata” qatlam ma’nolaridagi so‘zlardan olingan bo‘lib, turli xalqlarning uzoq muddatli lingvistik aloqlari tufayli bir tilning ikkinchisiga ta’siri.


Analitik karta – Bu kartada shartli belgilar sistemasiga, simvollarga suyaniladi va bir-biridan farqlanadigan belgilarning kelib chiqishi taxmin qilinadi.


Aralash zona – Bir til yoki dialekt ichida boshqa bir til yoki dialekt elementlarining mavjud bo‘lishi. O‘zbek shevalarida tojik tili elementlari aralashgan zonalarning O‘zbekiston va Tojikiston territoriyasida barqarorligi aralash zona sanaladi.


Areal – lotincha “area” – hudud, maydon so‘zlari ma’nosidan olingan. Tilshunoslikda fonetik, leksik va grammatik hodisalarning tarqalish hududi, regioni.


Areal lingvistika – lotincha “area” – hudud, maydon va “linguistik” – tilshunoslik so‘zlari ma’nosidan olingan bolib, lingvistik geografiya metodlari orqali til hodisalarining tarqalishini o‘rganadigan tilshunoslik bo‘limi.


Areallar dinamikasi – ma’lum hududdagi tarixiy lingvistik qatlamlarning xronologiyasi, taraqqiyot bosqichlari.


Areal kartalar - Maxsus dastur-so‘roqlik asosida tayyorlangan, ma’lum til yoki shevalarga xos xarakterli xususiyatlarning tarqalish chegarasini aks ettiruvchi karta.


Arealogiya – areallar teoriyasi, areallarni o‘rganuvchi soha, ko‘proq geografiyaga taalluqli.


Areal-tipologik metod – areallar tiplari , turlari bo‘yicha alohida regionlarga bo‘lib tekshirish.


Areal atlaslar – Areal kartalarning albom shaklidagi sistemali to‘plami – areal (yoki dialektologik) atlas deyiladi. Areal atlas asosida qilingan xulosalar undagi alohida kartalarning darajasidan va ularning o‘zaro uzviy bog‘lanishidan kelib chiqadi.