O„zbek tili va adabiyoti fakulteti “Himoyaga tavsiya etilsin” Fakulteti dekani

4.Nina nomlari: 
Yigna – nina, katta nina, juvoldo‗z (III, 42). 
Barmoq qopi – 53. 
Teman, teman yinna – katta nina, igna, juvoldo‗z (I,381). 
Urt – nina//igna teshigi (I, 78). 
5.Tugma nomlari: 
To‗gma – ko‗ylak, chopon va qalpoqlar bog‗ichi, tugmasi (I, 406). 
Tugma – qadimiy turkiy so‗z bo‗lib, ―DLT‖ da tugma er tugmalandi – odam 
ko‗ylak tugma bog‗larini ildi, taqdi (III, 220). Navoiy asarlarida tugma 
kiyimlarga qadaladigan buyumdan tashqari turli la‘l, yoqut singari javharlardan 
tayyorlangan va kiyimlarga bezak berish uchun taqiladigan ashyoni ifodalagan. 
Tugmaning bezak ma‘nosida ifodalanishi ba‘zi o‗zbek shevalarida hozir ham 
mavjud. Chunonchi, Qoraqalpog‗istondagi o‗zbek shevalarida tuyma- ziynat, 
bezak ashyosini anglatadi
24
. 
Hozirgi o‗zbek tilida tugma, boshqa turkiy tillarda 
tugma-topchu
so‗zlari 
ishlatiladi. Chunonchi, ozarbayjon tilida 
duyme
; tatar tilida 
tuyma, tuymacha;
24
А. Ишаев. Корақалпоғистондаги ўзбек шевалари. Т.: 1977. –Б. 161.

---

23 
qozoq tilida 
tuyma;
janubiy qirg‗izlar tilida 
tuyma, tuymocho,
mo„yuz, topchu
– 
suyak tugmacha; yaqut tilida 
tumax, toyme
va hokazo. 
O‗zbek tili shevalarida: Farg‗ona, Qo‗qon, Andijonda 
tugma, tuyma;
Namanganda 
tugma, tuyma;
Toshkentda 
tume;
Shahrisabz, Samarqandda 
sadap/sadaf tu:me;
O‗shda 
tuymeje/tu:me;
Xorazmda tuyma. 
Tugma o‗g‗uz tillarida 
duyma, duma, ilig;
qipchoq tilida 
topchu;
markaziy 
o‗zbek shevalarida 
tugma/tuma, tuyma
tarzida qo‗llaniladi. 
5.Yung nomlari: 
Yun
– yung, tuya yoki qo‗yning yungi (III,373). 
Yap
– yapog‗ (tugilib, o‗ralashib qolgan yung) (III, 8). 
Kizikli yun
– kigizga mo‗ljallangan yung, jun ma‘nosida (I, 465). 
Oruqluq, oruqluq jun
– arqon uchun tayyorlangan yung (I, 166).