O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi toshkent arxitektura – qurilish instituti

4)Jargon so’zlar – qiziqishlari, mashg’ulotlari umumiy bo’lgan odamlar tomonidan ishlatiladigan so’zlardir: soqqa, loy, mullajiring (pul), bedana (to’pponcha) kabi.
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
9-mavzu: Frazeologiya.Ibora va tasviriy ifoda

Reja:

1.Frazeologiyava uning o`rganish ob`yekti.

2.Iboralar va uning turlari.

Frazeologiya (yun. phrasis — ifoda, ibora va logos – ta`limot, fan) tilshunoslikning tilning frazeologik tarkibini (Frazeologizm) uning hozirgi holatida va tarixiy taraqqiyotida tekshiruvchi bo’limidir.

Ikki va undan ortiq so’zdan tarkib topgan va yaxlit bir ko’chma ma’no ifodalaydigan til birligi ibora(frazeologik birlik) deyiladi:oq ko’ngil,kapalagiuchib ketdi,og’zing qani desa qulog’ini ko’rsatadi va h.

Iboralar ahamiyati va qo’llanishi jihatidan,odatda,so’zga teng keladi.

Iboralar ko’proq so’zlashuv nutqida va badiiy asarlarda ishlatiladi. Ulardan unumli foydalanish nutqning ta’sirchanligini oshiradi. Til fanining iboralarni o’rganadigan bo’limi frazeologiya deb ataladi.

Iboralar o’rtasida ham o’zaro omonimlik,sinonimlik va antonimlik bo’lishi mumkin. Omonim iboralar:boshgako’tarmoq(e’zozlamoq,

avaylamoq)–boshga ko’tarmoq(shovqin –suronko’tarmoq);sinonim iboralar:tegirmonga tushsa butun chiqadi – suvdanquruq chiqadi; antonim iboralar:yerga urmoq- ko’kka ko’tarmoq.

Frazeologizmlar tuzilishiga ko`ra uchta turga bo`linadi:

1.Frazeologik so`z (so`z ibora);

2.Frazeologik chatishma;

3.Frazeologik qo`shilma.