O‘rta maxsus, kasb–hunar ta’limi markazi «maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyachisi» kasbi bo’yicha O’quv dasturlari to’plami

ODAMDA AYRIM BELGILARNING IRSIYLANISHIDA G.MENDEL QONUNLARI.

(Nazariy)
O`quvchi bilishi kerak:
• G. Mendelning asosiy qonuniyatlarini;
• Dominant, restessiv, gomozigot, geterozigot. fenotip va genotip tushunchalarini;
• Monoduragay chatishtirishning mohiyatlarini;
• Diduragay va poliduragay chatishtirishning mohiyatini;
• Oraliq irsiylanishning mohiyatini;
• Gametalar sofligi gipotizasini.
O`quvchi bajarishi kerak,
• Monoduragay, diduragay va poliduragay chatishtirish bo`yicha masalalar yecha
olishi;
• Odamdagi dominant va restessiv genlarni farqlay olishi;
• Berilgan belgilarni gametalarga ajrata olishi;
O`quv axborot mazmuni:
G.Mendel - genetika fanining asoschisidir. Dominant va restessiv belgilar. Gomozigot, geterozigot, genotip va fenotip haqida tushuncha.
G.Mendelning asosiy qonuniyatlari. Monoduragay, diduragay, poliduragay chatishtirish va ularning sitologik mohiyatlari. Birinchi avlod dominantlik qonuni, ikkinchi avlod duragaylarida belgilarning ajralish qonuni.Avlod duragaylarini nasillanishida belgilarning mustaqil holda kombinastiyalanishi.Belgilarning ajralish qoidasining buzilishi.Oraliq formadagi irsiylanish, bekkross - tahliliy chatishtirish.
Monoduragay.diduragay va poliduragay chatishtirish usullari misolida, odam belgi xususiyatlarini avloddan-avlodga berilishini o`rganish.
5. ODAMDA BELGILARNING IRSIYLANISHIDA GENLARNING
O`ZARO TA’SIRI.
(Nazariy)
O`quvchi bilishi kerak:
• Allel genlarning o`zaro tasirlarini;
• Noallel genlarning o`zaro tasirlarini;
• Qon guruhlari va rezus faktorini irsiylanishini.
O`quvchi bajarishi kerak.
• Qon guruhlari va rezus - faktor bo`yicha masala yecha olishi;
• epistaz, polimeriya, komplementarlik bo`yicha masalalar yecha olishi;
O`quv axborot mazmuni:
Genlarning o`zaro ta’siri (alel va noallel genlarning ta’siri). Odamda noallelgenlarning o`zaro ta’siri natijasida belgilarning namoyon bo`lishi. Genlarning o`zaro ta’sir turlari va odamda shular asosida irsiylanuvchi belgilar. Penetrantlik va ekspressivlik.

6.