O‘rta maxsus, kasb–hunar ta’limi markazi «maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyachisi» kasbi bo’yicha O’quv dasturlari to’plami

* Mustastil ish: Irsiy va noirsiy o`zgaruvchanlik mutatsiyalariga tegishli bo`lgan yangi ma’lumotlar bo`yicha ma’ruza yoki referat tayyorlash (jurnallar, qo`shimcha adabiyotlar va internet ma’lumotlaridan foydalanilgan holda).
8. IRSIY KASALLIKLAR PATOLOGIYASI.
(Nazariy)
O`quvchi bilishi kerak:
• Irsiy kasalliklarning tasnifini (klassifikapiyasini) va irsiylanish mexanizmini.
• Sog`lom odam somatik hujayrasining yadrosidagi xromosomalar sonini, xillarini va shaklini;
• Xromosomalarning Denver tasnifini;
• Gen kasalliklari. Ularning qanday tipda nasllanishini;
• Xromosom kasalliklari, ularning kelib chiqish mexanizmlari va irsiylanishini;
• Multifaktorial kasalliklar tasnifi va klinik belgilarini.
O`quv axborot mazmuni:
Irsiy kasalliklarning tasnifi va nasllanish mexanizmi. Irsiy patologiyalarning yuzaga chiqishida o`ziga xos xususiyatlar. Gen kasalliklari: aminokislotalar, oqsil, uglevodlar, lipidlar va garmonlar almashinuvining buzilishi.
Aminokislotalar almashinuvining buzilishi: autosoma - dominant tipda irsiylanuvchi kasalliklar, autosoma - retsessiv tipda irsiylanuvchi kasalliklar. Uglevodlar almashinuvining buzilishi: autosom - dominant va autosom retsessiv tipda irsiylanuvchi kasalliklar. Lipidlar almashinuvining buzilishi: autosom dominant va retsessiv tipda irsiylanuvchi kasalliklar.
X - xromosomaga birikkan kasalliklar. Xromosom kasalliklar: autosom trisomiyalar, jinsiy xromosomalar polisomiyasi va monosomiyasi.
Multifaktorial kasalliklar.Rivojlanish nuqsonlari.
* Mustastil ish: Autosom dominant va restessiv tipda irsiylanuvchi va X-xromosomaga birikkan kasalliklar bo`yicha albomlar, tablitsalar, stendlar tayyorlash. Multifaktorial kasalliklar va ularni oldini olish choralari haqida ma’ruzalar, referat yoki albomlar tayyorlash.
9. ODAM GENETIKASINING TEKSHIRISH USULLARI.
(Nazariy)
O`quvchi bilishi kerak:
• Shajara tuzishda ishlatiladigan shartli belgilarni va avlodlar shajarasini tuzish hamda uni tahlil qilishni;
• Avlodlar shajarasiga qarab irsiy kasalliklarning nasllanish tipini aniqlashni;
• Tashqi muhit omillarining inson organizmiga ta’sirini o`rganishda egizaklar usuli
• Biokimyoviy usullar asosida gen mutatsiyalari, yoki mutant genlarni aniqlashni.