O‘rta maxsus, kasb–hunar ta’limi markazi «maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyachisi» kasbi bo’yicha O’quv dasturlari to’plami

O`quvchi bajarishi kerak:
• Avlodlar shajarasini tuzish va tahlil qilishni;
• Avlodlar shajarasi asosida irsiy kasalliklarning nasllanish tiplarini aniqlashni;
• Irsiy kasalliklarning monozigot va dizigot egizaklarda kechishini oldindan kura olishni;
O`quv axborot mazmuni:
Odam - genetik tekshirish obyekti sifatida. Odam irsiyatini o`rganishning geneologik, egizaklar, biokimyoviy, sitogenetik, ontogenetik, populyatsion-statistik va h.k. usullari.
Geneologik usul - avlodlar shajarasini tuzish usuli.Geneologik usulni ishlatishda qo`llaniladigan shartli belgilar.Avlodlar shajarasini tahlil qilib, irsiy kasalliklarning autosom - retsessiv, autosom - dominant yoki jinsga birikkan holda irsiylanishini aniqlash.
Egizaklar haqida tushuncha. Egizaklarni tabiatdan: monozigot va dizigotali bo’lishi. Egizaklarni o`rganish usuli - organizm belgilarini shakllanishida genotip va atrof muhit omillari ta’sirini aniqlash vositasi ekanligi.
Odam irsiyatini o`rganishning biokimyoviy usuli va uning ahamiyati. Odam irsiyatini o`rganishda qo`llaniladigan usullarning asosiy mohiyatini o`zlashtirish avlodlar shajarasini tuzishni va uni tahlil qilishni o`rganish. Autosom dominant va autosom retsessiv tipda irsiylanuvchi belgi va kasalliklar bo`yicha masalalar yechish.
X- dominant va retsessiv tipda irsiylanuvchi kasalliklar bo`yicha masalalar yechish.
* Mustastil ish: Odam irsiyatini o`rganishda qo`llaniladigan usullar haqidagi yangiliklar, O`zbekistonning buyuk siymolari, olimlari yoki fuqarolarining avlodlar shajarasini tuzish.


10. IRSIY KASALLIKLAR PROFILAKTIKASI.
(Nazariy)
O`quvchi bilishi kerak:
• Irsiy kasalliklar profilaktikasining turlarini;
• Irsiy kasalliklarning kelib chiqishining oldini olishni;
• Tibbiy - genetik maslahatning asosiy prinsiplarini;
• Irsiy kasalliklarning davolash turlari haqidagi tushunchalarni;
O`quvaxborotmazmuni:
Irsiy kasalliklarning profilaktika turlari va formalari. Tibbiy genetik maslahat uyushtirilishining mohiyati.Perspektiv maslahat, retrospektiv maslahat.Qon-qarindoshlik nikohlarining oqibatlari.Perental diagnostika. Irsiy kasalliklarni davolash: simptomatik. patogenetik, etiologic, xirurgik. Farmokogenetik davolash. Tibbiyot genetikasining huquqiy va etik tomonlari.