O‘rta maxsus, kasb–hunar ta’limi markazi «maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyachisi» kasbi bo’yicha O’quv dasturlari to’plami

Fan mavzulari bo’yicha o’qitish rejasi tarkibi

№	Fanning bo’limlari va mavzular nomi	Hammasi	Auditoriya mashg’ulotlari (soati)
			Jami	Nazariy	Amaliy	Seminar	Kurs ishi	Mustaqil ish
Bolalar organizminng o’sishi va rivojlanishining umumiy qonuniyatlari
1.	Odam genetikasining rivojlanish tarixi, yutuqlari va o’rganish usullari	2	2	2
2.	Irsiyatning sitologik asoslari	3	2	2				1
3.	Irsiyatning biokimyoviy asoslari	4	2	2				2
4.	Odamda ayrim belgilarning irsiylanishida G.Mendel qonunlari	2	2	2
5.	Odamda belgilarning irsiylanishida gennlarning o’zaro ta’siri	2	2	2
6.	Odamda belgilarning birikkan holda irsiylanishi	4	2	2				2
7.	Irsiyat va muhit. O’zgaruvchanlik qonuniyatlari	4	2	2				2
8.	Irsiy kasalliklar patologiyasi	4	2	2				2
9.	Odam genetikasining tekshirish usullari	4	2	2				2
10.	Irsiy kasalliklar profilaktikasi	2	2	2
	Jami:	31	20	20				11

Fan mashg’ulotlarining mazmuni.
ASOSIY QISM.

1. 
   ODAM GENETIKASINI RIVOJLANISH TARIXI, YUTUQLARI VA O`RGANISH USULLARI.
   

(Nazariy)
O`quvchi bilishi kerak:
• Genetika fanining irsiyat va o`zgaruvchanlik haqidagi fan ekanligini;
• Genetikaning rivojlanish tarixi va bosqichlarini;
• Odam genetikasi -genetikaning yetakchi tarmog`i ekanligini, o`rganish usullarini;
• Odam genetikasining pedagogikada tutgan o`rnini;
• Mamlakatimizda genetikani rivojlanishiga hissa qo`shgan olimlar va ularning qilgan ishlarini.
O`quv axborot mazmuni.
Genetika - tushunchasi.Genetikani boshqa fanlar orasidagi o`rni. Genetika irsiyat va o`zgaruvchanlik qonuniyatlarini o`rganadigan fan. Irsiyat va o`zgaruvchanlik barcha tirik organizmlarning, shu jumladan odamning umumbiologik xususiyati ekanligi.
Genetikaning rivojlanish tarixi (klassik genetika davri, neoklassistizim davri, sintetik genetika davri) va tarmoqlari.
Odam genetikasining rivojlanish tarixi, yutuqlari va o`rganish usullari. Pedagogika kollejlari o`quvchilarini tayyorlashda odam genetikasi fanining o`rni.Mamlakatimizda genetikaning rivojlanishiga o`z hissasini qo`shgan olimlar, ularning ishlari va yutuqlari.

2. 
   IRSIYATNING SITOLOGIK ASOSLARI (Nazariy)
   

O`quvchi bilishi kerak:
• Hujayraning tuzilishi va funksiyalarini;
• Xromosomalarning hujayrada joylashgan o`rni va tuzilishini;
• Mitoz siklida xromosomalarni dinamik o`zgarishini;
• Mitozning biologik ahamiyatini;
• Meyoz siklida xromosomalarni dinamik o`zgarishini;
• Konyugatsiya va krossingoverning mohiyatlarini;
• Meyozning biologik ahamiyatini;
• Meyozdagi xatoliklar oqibatini.
O`quv axborot mazmuni.
Hujayra tirik materiyaning asosiy yashash shaklidir.Hujayraning tuzilishi va funksiyasi. Ko`p hujayrali organizmlardagi o`zak va maxsus hujayralar. O`zak va maxsus (ixtisoslashgan) hujayralarning asosiy hususiyatlari.
Yadroning tuzilishi, unda xromosomalarning joylanishi. Xromosomaning tuzilishi va funksiyasi. Xromosomalarning bo`yalish xususiyati va uni odam kariotipini aniqlashdagi ahamiyati. Odam kariotipi va idiogrammasi.
Hujayra sikli.Hujayraning asosiy bo`linish usullari: amitoz, mitoz va meyoz. Hujayraning mitotik siklida xromosomalarni dinamik o`zgarishi.Mitozning biologik ahamiyati.
Meyoz - jinsiy hujayralarning hosil bo`lish usuli. Spermatogenez va ovogenez, ularning biologik ahamiyati. Meyoz davrida xromosomalarda sodir bo`ladigan o`zgarishlar. Meyozning biologik ahamiyati. Meyoz fazalarida xromosomalarda sodir bo`ladigan xatoliklar va ularning oqibatlari. Qirqdan oshgan ayollarda meyoz fazalaridagi xatoliklarning (chastotasining) ko`payishi.

3. 
   IRSIYATNING BIOKIMYOVIY ASOSLARI.
   

(Nazariy)
O`quvchi bilishi kerak:
• Nuklein kislotalar va ularning xillarini. Nuklein kislotalarni irsiyatda tutgan o`rnini;
• Oqsil sintezida ishtirok etuvchi aminokislotalar nomini;
• DNK replikastiyasi va uning ahamiyatini. DNK replikastiyasida fermentlarning ahamiyatini;
• Genlarning tuzilishini. Genetik kod va uning ahamiyatini. :
O`quvchi bajarishi kerak.
• Nuklein kislotalarning tuzilishi bo`yicha masalalar yecha olishi;
• Oqsil biosinteziga tegishli masalalarni yecha olishi;
• Masalalar yechishda genetik kodni ishlata olishni.
O`quv axborot mazmuni.
Irsiyatning molekulyar asoslari va ularning kimyoviy tarkibi, strukturasini o`rganishdagi kashfiyotlar.
Nuklein kislotalar. Ularning kimyoviy tuzilishi, xillari va vazifalari. Nuklein kislotalarning irsiyatda tutgan o`rni. DNK replikastiyasi va uning irsiyatdagi ahamiyati. Oqsil sintezida ishtirok etuvchi aminokislotalar. DNK ning ikki hissa oshish jarayonida fermentlar (DNK - polimeraza, RNK - polimeraza, endonukleaza va DNK - ligazalar).
Genlarning tuzilishi va genetik axborot. Hujayrada irsiy axborotni replikastiyasi, transkripstiyasi va translyatsiyasi. Genetik kod va uning ahamiyati.
Nuklein kislotalarning tuzilishi, soni bo`yicha masalalarni yechish. DNK ning ikki hissa oshishi, oqsil biosinteziga tegishli masalalarni yechish.Oqsil biosintezi bosqichlarini o`rganish.Masalalar yechishda genetik koddan foydalanish.
* Mustaqil ish: Nuklein kislotalar.Oqsil biosintezi va gen uzunligini topish bo`yicha masalalarni yechish. Tranlyatsiya va genini kodlash bo`yicha masalalarni yechish.

4.