Organik kimyodan maruzalar matni

Organik birikmalarning gomologik qatorlari. Turli-tuman organik birikmalar orasidan moddalarning kimyoviy xossalari jihatidan o'xshash va bir- biridan CH₂= metilen guruhiga farq qiladigan guruhlarni ajratish mumkin.

Kimyoviy xossalari jihatidan o'xshash, tarkibi bir-biridan CH₂= metilen guruhiga farq qiladigan birikmalar gomologlar deyiladi. Nisbiy molekulyar og'irliklari ortib borishi tartibida joylashtirilgan gomologlar gomologik qatorni hosil qiladi. CH₂= metilen guruhi gomologik farq deyiladi.

Organik birikmalarning klassifikatsiyasi. Barcha organik birikmalami uglerod atomi skeletining tabiatiga qarab ikki sinfga ajratish mumkin: atsiklik va siklik birikmalar.

Atsiklik (nosiklik, zanjir ko'rinishidagi) birikmalar yog' qatori yoki alifatik birikmalr ham deyiladi. Bunday nom berilishiga sabab shuki, bu turdagi birikmalarning dastlabki vakillari tabiiy yog'lar edi. Atsiklik birikmalar molekulasining tuzilishiga qarab to'yingan va to'yinmagan birikmalarga bo'linadi.

CH3-CH2-CH3 CH2=CH2 СИз-С=С-СИз

propan etilen butin-2

Siklik (halqa ko'rinishidagi) birikmalar orasida, odatda, molekulasida uglerod atomlari halqa hosil qilgan karbosiklik birikmalar va halqasida uglerod atomlaridan tashqari boshqa elementlarning (kislorod, oltingugurt, azot) atomlari ham bo'lgan geterosiklik birikmalar ham bo'ladi.