Органик бирикмаларнинг тузилиши ва реакцион қобилияти 1-қ


МЕЗОМЕРИЯ ВА РЕАКЦИОН МАРКАЗНИНГ КЎЧИШИ



Download 4,54 Mb.
bet16/28
Sana01.03.2023
Hajmi4,54 Mb.
#915382
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   28
Bog'liq
Тожимухамедов Китоб 1 кисм.doc

12.МЕЗОМЕРИЯ ВА РЕАКЦИОН МАРКАЗНИНГ КЎЧИШИ

Молекулада атомлар ёки гурухларнинг бир-бирига мезомер таъсири туфайли реакцияга киришаётган молекула таркибидаги фаол реакцион марказнинг қочиши содир бўлади. Бошқача сўз билан айтганда реакцияга киришиши керак бўлган марказ мезомерия туфайли, реакцияга киришмай, молекуланинг бошқа қисмида реакцион марказ пайдо бўлади ва реакцияга киришади. Кутилган реакция ўрнига бошқа раекция содир бўлади.


Мисоллар.



  1. п-Нитрозо-N,N-диметиланилинга хлорид кислота таъсир эттирилса қандай маҳсулот ҳосил бўлади?

Ечиш. Бу реакция кислота билан (HCI) асоснинг ( ) ўзаро таъсир реакциясидир. Бу реакция натижасида, одатда, қуйдагича маҳсулот ҳосил бўлиши керак эди:

Аммо реакция шу тарзда содир бўлмайди, молекулада атомларнинг узоқ масофага таъсир этувчи мезомер таъсир туфайли реакцион марказ кўчади ва протон кислород атомига бирикади:



2. Натрийацетосирка эфирини метилйодид билан метиллаш реакцияси тенгламасини ёзинг.
Ечиш. Натрийацетосирка эфири енол тузилишга эга:

Унинг метилйодид билан реакцияси енолят кислород атоми хисобига бориши керак эди. Аммо мезомерия туфайли реакцион марказ кислород атомидан углерод атомига кўчади ва реакция углерод атоми хисобига кетади:



3. Этилакрилат ва пентен-3-он-2 ларнинг метилмагний йодид билан реакция тенгламаларини ёзинг.
Ечиш. Мураккаб эфирлар, альдегид ёки кетонлар Гриньяр реакцияси билан реакцияга киришганда, одатда, карбонил гурухга магний органик бирикманинг бирикиши содир бўлади. Аммо, карбонил гуруҳининг молекуласидаги боғи электронлари билан мезомер таъсирлашуви мавжуд бўлса, бу реакция карбонил гуруҳига эмас, балки қўш боғ ҳисобига кетади, рекацион марказ кўчади:

Пентен-3-он-2 ҳам, асосан, 1,4-бирикиш хисобига реакцияга киришади:

4. Метилвинил кетонга водород цианиднинг бирикиш реакция тенгламасини ёзинг.
Ечиш. Бу реакция ҳам юқоридаги мисолга ўхшаш бўлиб молекуладаги атомларнинг мезомер таъсири туфайли реакция 1,2-(яъни карбонил гурух ҳисобига) эмас, балки 1,4-ҳолатда содир бўлади:




Download 4,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish