|
Shuralar dáwirindegi tálim sistemasiniń jetiskenlikleri
|
Shuralar dáwirindegi tálim sistemasiniń kemshilikleri
|
|
|
6-forma. <> temasindaǵi <> ulgisi.
Áne sol tárizde shiniǵiwlardi shólkemlestiriw arqali oqiwshilarda ata-babalar tájriybesin dáslepki idrok etiw maqseti ámelge asirildi.
Texnologiyaniń ekinshi basqishi <Ata-babalar tájriybesiniń siyasiy hám jeke áhmiyetin aniqlaw hám analiz etiw maqsetindegi kamandaliq jumis oyinlar tárzinde shólkemlestirildi.
“Qádiriyatlar” oyini. Qatnasiwshilarǵa alti qaǵaz tarqatilip mine usi qaǵazlarǵa babalarimiz tájriybesinde óz manisin tapqan qádiriyatli qiyallardi áhmiyetlilik dárejesine qarap jazip shiǵiliwi soraladi. Keyin qaǵazlar sonday aralastiriliw, yaǵniy eń qadirli narse jazilǵan qaǵaz aqirinda turiwi kerekligi aytildi. Baslawshi qatnasiwshilarǵa qandaydir waqiya roy berip, birinshi qaǵazda jazilǵan qádiriyattan marhum bolǵanliqlarin sezip kóriwlerin mirat etti. Soń baslawshi qatnasiwshilardan usi qádiriyat jazilǵan qaǵazdi mijimirlap ilaqtiriwin hám omirdi ane usi qádiriyatsiz qiyal qilip kóriwllerin soradi.
Usi tarizde hár bir qádiriyattan waz keship barildi. Sonnan keyin qatnasiwshilarǵa qádiriyattan ajralip atirǵan waqitta qanday sezim, qanday tuyǵini sezgenligin eslew mirat etildi. Kiyin baslawshi siyqir juz berip, qadiryatlardi birme-bir qaytariw imkanyati tuwilǵanliǵin daǵaza qildi hám oqiwshilar mijimirlaǵan qaǵazlardi birme-bir qaytarip aldi. Soń qatasiwshilardan qadiryatlardi joǵaltilǵan waqittaǵi jaǵdayi hám mijimirlaǵan qaǵazlarǵa jazilǵan jaǵdayin salistirip,joǵaltilǵan waqittaǵI qadiryatli qiyallardi hazirde tap sonday qadir qiymatqa iyeme yaki joqpa iye ekenligin soradi.Kamanda aǵzalarinan ayrimlari qádiryatlardi áhamiyetine qarap orinlarin almastirǵanliqlarinda malim qildi.SHiniǵiw sońinda baslawshi nátiyjelerdi analiz qilip, sheshimlerdi bayan etti.
“Men hesh qashan …maǵanman “ oyini. Usi oyin arqali oqiwshilarǵa pedagogika tarixi panin úyreniw processinde iyelegen qadiryatli qiyallarda paydalanip, olardiń shaxsiy áhmiyetin ózlerinde kórsete aliwlari soraladi. Qatnasiwshilar nawbetpe-nawbet “Men hesh qashan …maǵanman”degen ibaradan ibarat gap aytiwlari belgilep qoyildi. (Misali ushin: Men hesh qashan jalǵan soylemegenmen).
«Múmkin emes...» oyını. Bul oyın pedagogikalıq tariyxqa baylanıslı dereklerde kórsetilgen qadiryatli oy-pikirlerdi duris sáwlelentiriw maqsetinde ámelge asiriladi. Bunıń ushın topar ekige bólip alinadi. Birinshi topar óz qálewlerin bayan etiwi, ekinshi topar bolsa buǵan ájdatlar tájriybesi tiykarında biykarlaw mazmunındaǵı juwapti beriwleri soraladi. On minuttan keyin toparlar óz orinlarin almasadılar. Oyında tómendegi pikirler paydalaniladi.
Men báribir óz maqsetime erise almayman.
Yaq onday deme. Jaqsi niyet qilip, jaqsi pikirler oylasa, ol álbette ámelge asadi.
Ayrım oqitiwshilarimizdi húrmet qılmayman, sebebi bilimleri sayız.
Yaq, bunday qıliwiń duris emes. Alisher Nawayi aytqanlar: «Haq yólida kim senga bir harf órgantmish ranj ila, aylamak bólmas ado oning haqin yuz ganj ila» .
Maǵan áhmiyeti joq, búgin basqa adam menen, erten basqa adam menen dos bolıp kete alaman.
Bunday qılıwıń durıs emes. Sebebi bul dúnyada eki júzli bolǵan adamnıń aqırette ottan jasalǵan eki tili boladi.
Men barqulla ózim qálegen pikirdi ayta alaman.
Sen buni qila aliwiń múmkin, biraq bul is saǵan barqulla jamanlıq alıp keledi. Sebebi «Qara bas yaǵısı qizil til turar, neshe bas jedi ol, jáne de erur» hám basqalar.
Oyınan keyin pikirlerde biykarlaw ushin qollanılǵan dáliller, olardıń sebepleri hám mazmunı analiz qılıp shıǵıladi.
Texnologiyanıń úshinshi basqishi «Tájriybeni qádriyatli oy-pikirler sistemasina aylantiriw», dep ataladi, bul basqish aniq turmıslıq hám pedagogikalıq jaǵdaylardiń sheshimin tabiwda ájdatlar tájriybesinen paydalanıw waziypaların sheshiwge ayriqsha itibar qaratiladi.
Anıq jaǵdaylardi analiz etiw – talabalarda qádriyatli oy-pikirler sistemasin qáliplestiriwdiń nátiyjeli metodi esaplanip, talabalarda turmislıq hám pedagogikalıq iskerlikte júzege keliwshi jaǵdaylardi analiz etiw qábilietin rawajlantıradi. Anıq jaǵdayǵa dus kelgende talaba onda qanday mashqala ipada etilgeni, ol nede kóriniwi, jaǵdayǵa óziniń múnásebetin aniqlawi lazım.
Jaǵdaylardıń tómendegi túrlerin ajratıp kórsetiw múmkin: mashqalalı, bahalawshı hám kórsetpeli.
Mashqalali jaǵday ózinde real ómirdegi faktorlardıń uqsaslıǵın esapqa alıwdi kórsetedi. Bul jaǵdayda talabalar usi jaǵdayda qatnasıwshı shaxslar sipatinda kórinedi.
Bahalawshı jaǵdayda bolsa, álle qashan mazmunı anıqlanǵan qaǵıydalar payda etiledi. Aldin qabıl etilgen qararlardi sın kózqarastan analiz etiw ámelge asırıladi. Bolıp ótken waqiyalar júzesinen motivaciyalasqan juwmaqlar berip barıladı.
Kórgizbeli jaǵday birar bir quramalı process yaki jaǵday kórinisinde payda boladi, olardi analiz etiwde anıq mısallar keltirip ótiliwi talap etiledi.
Pedagogika tariyxi páninen lekciya hám seminar shınıǵıwların shólkemlestiriw processinde tómendegi jaǵdaylar toplamınan paydalanıladı:
Do'stlaringiz bilan baham: |
