Aqliy hujum. Bolalar o'rtasida qanday holatlarda do'stlik bo'ladi?
Doim birga yuradigan bolalarni do'st deyish mumkinmi?
O'quvchilar javobi doskaga yozib boriladi: boshqa-boshqa joylarda yashab do'st bo'lish mumkin; bir-biriga maslahat bergan bolalar do'st bo'ladi; do'stlar darslarni so'raganda tushuntirib beradi; bir-biriga yordam bergan bolalar do'st bo'ladi; do'stlar yolg'on gapirmaydi; do'stlar bir-biriga ishonadi.
Hakim Nazirning «Qodir bilan Sobir» asarida nima haqda hikoya qilinarkin? Bu ikki bola do'stmikin? Siz nima deb o'ylaysiz? Bir-ikki o'quvchining javobi eshitiladi.
2. Hikoya bilan tanishtirish. O'quvchilarning diqqati hikoyan-ing nomiga qaratiladi.
3. Hikoya mazmuni yuzasidan dastlabki suhbat. Hikoyada asosiy qahramonlari kimlar ekan? Qodirning xulq-atvori sizga yoqdimi? Sobirni maqtanchoq deya olasizmi? Qodir bilan Sobir do'st ekanmi? Nima uchun?
4. Ichda o'qish. Topshiriq. Hikoyani ichingizda o'qing. Matnda-gi ma'nosini tushunmagan so'zlaringizni daftaringizga ko'chiring. Darslikning oxirida berilgan izohli lug'atdan ma'nosini bilib oling. Asar mazmunini tushunib olishga harakat qiling.
O'quvchilarning asarni shivirlab o'qishlariga yo'l qo'yiladi.
5. Lug'at ishi:
- Qaysi so'zlarning ma'nosini izohlash lozim deb hisoblaysiz?
Nishon — belgi;
bo'rsiq — dala-dashtlarda yashaydigan hayvon;
o'chakishmoq — qasdan ish qilmoq;
alahsib — chalg'imoq.
6.Hikoyani qismlarga bo'lib o'qitish.
— Bolalar, hikoya necha qismga bo'linar ekan? (Matni nechta o'quvchi o'qiganiga qarab belgilashadi.)
7. Topshiriqlar asosida o'qitish. Matndan o'rtoqlarining Qo-dir haqidagi fikrini topib o'qing. O'qigan qismingizning mazmunini gapirib bering. Qodir bilan Sobir nima haqda suhbatlashdi? Shu o'rinni o'qib, qayta hikoyalab bering. Qodirning qo'rqoqligini qaysi voqeadan keyin bilish mumkin? Shu o'rinni topib o'qing. Sobir-ning haqiqiy do'stligi qaysi voqeada bilindi? Shu qismni o'qib bering.
8. Sarlavha topish. O'quvchilar 4 guruhga bo'linadi.
Topshiriq. Har bir qisrriga sarlavha qo'ying.
Namuna.
1. Qodir zo'ravon.
2. O'rtoqlar gurungi.
3. Qo'rqoq.
4. Zo'r odam kuchini o'qishda ko'rsatadi. (Yoki: Yolg'onchi Qodir)
Sarlavhalar reja sifatida olinishi mumkinligi aytiladi. O'quvchilar rejani daftarlariga yozib oladilar.
9. Reja asosida qisqartirib qayta hikoyalatish. O'qituvchi asosiy o'rinlarni bir-biriga bog'lab gapirish zarurligini misollar bin tush-untiradi.
10. Hikoya g'oyasini ochish-tarbiyaviy xulosa chiqarish. Bunda
"Qodir va Sobir qanday bolalar? Savoli asosida tizimi usulida tasvir beriladi. O'quvchilar ularni xususiyatlarini taqqoslaydilar:
So'ng quyidagi savollaj asosida suhbat o'tkaziladi:
Qodirning zo'ravonligini qanday baholadingiz?
Qodirning maqtanchoq bo'lishiga asosi bormidi?
Qodir nima uchun itdan qochdi-yu, Sobir qochmadi?
Qodir qanday bola ekan? Sobir-chi? U odobli bolami?
Siz o'zingizni maqtanchoqmasman deb hisoblaysizmi?
Sizda Qodirning qaysi xususiyatlari bor?
O'quvchi qanday bo'lishi lozim deb hisoblaysiz?
11. Darsni yakunlash.
12. Uyga vazifa. Hikoyani o'qib, qayta hikoyalab berishga tayyorlanib kelish.
13. O'quvchilarni rag'batlantirish.