Ona tili, 5-sinf qoidalari

Bog'lovchi. Uyushiq bo'laklarni va qo'shma gap tarkibidagi sodda gaplarni bir-birga bog'lash uchun xizmat qiladigan yordamchi so'zlar bog'lovchi sanaladi. Bog'lovchi gap bo'lagi vazifasida kelmaydi.
57. Ko'makchi. Otlarning boshqa so'zlarga tobe bog'lanishi uchun xizmat qiladigan so'zlarga ko'makchilar deyiladi. Ko'makchilar ko'pincha otlarni fe'lga bog'lab keladi. Masalan: Shahar tomon ketdi. Daryo bo'ylabyurdi. Ba'zan otni ot, sifat va ravishlarga tobelantirib bog'laydi. Masalan: Ona kabi mehribon. Halimdan ko'ra katta.
58. Yuklama. Ayrim gap bo'lagi yoki butun gapning mazmuniga qo'shimcha ma'no yuklash uchun xizmat qiluvchi yordamchi so'zlarga yuklama deyiladi. Yuklamalar so'z-yuklamar va qo'shimcha- yuklamarga bo'linadi. So'z-yuklamalar o'zi qo'shilayotgan so'zdan doimo ajratib yoziladi. Qo'shimcha-yuklamalar esa o'zi qo'shilayotgan so'zga qo'shib yoki undan chiziqcha bilan ajratib yoziladi. -mi, -oq (-yoq), -gina(-kina, -qina) yuklamari o'zi qo'shilayotgan so'zga qo'shib yoziladi. Masalan: Keldimi?, Senmi?, keliboq, kelsayoq, sengina kabi. -chi, -u (-yu), -a(-ya), -da yuklamari o'zi qo'shilayotgan so'zdan chiziqcha bilan ajratib yoziladi. Masalan: Sen-chi? Ayt-chi? Keldi-yu, ketdi. Borgin-a?
59. Undov va taqlid so'zlar. So'zlovchining his-hayajonini, shuningdek, hayvon-parrandalarni biror harakatga undashni ifodalovchi so'zlarga undov so'zlar deyiladi: hoy, ey, obbo. Inson, hayvon va narsalarning tovushlariga taqlid ifodalovchi so'zlar taqlid so'zlar hisoblanadi: miyov-miyov, qag'- qag'.
60. So'zlarning tuzilishiga ko'ra turlari. So'zlar tuzilishiga ko'ra sodda, qo'shma, juft va takroriy
so'zlarga bo'linadi.
61. Qo'shma so'zlar. Ikki yoki undan ortiq asoslardan tashkil topib, bitta so'roqqa javob bo'lgan so'zlar qo'shma so'zlar deyiladi. Masalan: otquloq, har qachon, muzyorar, sotib olmoq, jigarrang, tamom bo'lmoq, mehnat qilmoq.
62. Qo'shma so'zlar imlosi. Qo'shma fe'l va qo'shma sonlar ajratib yoziladi. Qo'shma so'zlar yozilishiga ko'ra ikki xil bo'ladi: 1) qo'shib yoziladigan qo'shma so'zlar; 2) ajartib yoziladigan qo'shma so'zlar. Birinchi so'zi bir, har, hech olmoshlari bo'lgan qo'shma sonlar doimo ajratib yoziladi. Birpas, biroz kabi ayrim so'zlar bundan mustasno. Qo'shma so'zlarning katta qismi qo'shib yoziladi.
63.