Olkashunoslik

Sariqamish, Oqchadaryo va hozirgi zamon deltalaridir.
Amudaryoning hozirgi zamon va harakatdagi deltasi va shaklla-
nayotgan, ya’ni Orolbo‘yi deltasi qiya tekislik bo‘lib, uning mutlaq
balandligi yuqori qismida (Nukus yaqinida) 73 metr bo'lsa. M o‘ynoq
yaqinida 53 metr bo‘lgan. Yer yuzasi o ‘zanlar, ko‘l o ‘mi botiqlari.
54

---

o ‘zanlararo pastliklar, qum tepalar. kanal va kollektorlar bilan par-
chalangan. Shakllanayotgan delta relyefi hozirgi zamon deltasidan
farq qiladi, u deltaning g ‘arbiy va markaziy qismini egallaydi (chega­
ra Qiziljar-Qo'shkanatog'-Beltog' yo'nalishi bo'ylab o ‘tadi), u yerda
1960-yillargacha b oigan suv toshqinlarining izlari saqlanib qolgan.
Bular yosh yotqiziqlar va о zanlar. o ‘zanlararo pastliklardan iborat. Ho­
zirgi kunda bu yerda dengizning chekinishi va deltadagi gidrografik re-
jim o zgarishi bilan cho Hashish avj olmoqda, relyefning shakllanishida
deflatsiya kuchayib bormoqda. Amudaryo hozirgi zamon deltasining
sharqiy qismini k o p villardan beri suv bosmagan. Shuning uchun bu
yer relyefining shakllanishida shamol ishining ta’siri katta. Shamol bu
yerdagi pastliklami toidirib, ancha tekislab yuborgan, bu yerda qum
relyefi shakllari keng tarqalgan.
0 ‘zbekiston togiari 0 ‘rta Osiyodagi oqim vujudga keladigan
t o g ii hududning bir qismi hisoblanadi. Ammo respublika hududidagi
togiarda 0 ‘zbekiston yerusti suvlarining faqat oz qismi vujudga ke-
ladi. Respublikamizdagi ko p daryolaming bosh qismi Tojikiston va
Qirgizistondagi doimiv qor hamda muzliklar ko‘p b oigan baland
togiarda joylashgan. 0 ‘zbekistonda foydalaniladigan daryo suvlarining
faqat 10 % i (10 km3 atrofida) respublika hududida vujudga keladi. qol­