Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sadulla Avezbayev, Otabek Sadullayevich Avezbayev geoma’lumotlar bazasi va arxitekturasi

O‘chirish
(
Delete
) tugmasini fazoviy indeksni olib tashlash uchun bosing. 
So‘ngra 
Yaratish
(
Create
) tugmasini yangi indeksni yaratish uchun bosing. 
6. 
OK
tugmasini fazoviy indeksni qurish va 
Obyektlar sinfi xususiyatlari
(
Feature Class Properties
) muloqot oynasini yopish uchun bosing. 
4.4. Geoma’lumotlar bazasida shakl kalit so‘zlari 
Shakl kalit so‘zlari o‘zidan geomaʼlumotlar bazasiga har bir maʼlumotlar 
to‘plamida qayerda va qanday formatda maʼlumotlarni saqlash kerakligini xabar 

---

105 
qilishi mumkin bo‘lgan sozlash yoki sozlash guruhlarini aks ettiradi. Shakl kalit 
so‘zlarini qanday qilib maʼlumotlar bazalarida saqlanishini aniqlash uchun 
jadvallar yoki obyekt sinflarini yaratishda ishlatish mumkin.
Shakl kalit so‘zlari faylli va ko‘p foydalanuvchili geomaʼlumotlar bazalari 
bilan birgalikda foydalaniladi. Har bir geomaʼlumotlar bazasi turlarining o‘z 
shaxsiy kalit so‘zlari to‘plami mavjud. Ko‘p foydalanuvchili geomaʼlumotlar 
bazalaridan foydalanilganda geometriyani saqlash formati (foydalaniladigan 
MBBT ga qarab farq qiladi) ni aniqlash uchun, shuningdek, geometrik tarmoqlarni, 
topologiyalarni va relyefmaʼlumotlar to‘plamini boshqarish uchun foydalanilishi 
mumkin bo‘lgan ko‘plab Shakl kalit so‘zlari mavjud. 
Quyida bir nechaShakl kalit so‘zlariga misollar va ulardan foydalanish 
variantlari keltirilgan:
• 
DEFAULTS.
Ushbu kalit so‘zi tarkibiga aksariyat umumiy Shakl 
sozlamalarini va ko‘pchilik foydalaniladigan geomaʼlumotlar bazalari uchun 
saqlash o‘lchamlarini oladi. 
• 
MAX_FILE_SIZE_256TB.
Agar siz juda katta bo‘lgan rasmni faylli 
geomaʼlumotlar bazasiga import qilsangiz, unda MAX_FILE_SIZE_256TB Shakl 
kalit so‘zini ko‘rsatishingiz mumkin. U geomaʼlumotlar bazasiga 256 terabayt 
gacha o‘lchamdagi rastr maʼlumotlar to‘plamini saqlashga ruxsat berish kerakligini 
xabar qiladi. 
• 
SDELOB.
Agar siz Oracle dagi geomaʼlumotlar bazasiga fazoviy 
obyektlar sinfini qo‘shishni istasangiz, unda geomaʼlumotlar bazasiga fazoviy 
maʼlumotlarni BLOB formatida saqlash kerakligini xabar qiluvchi SDELOB Shakl 
kalit so‘zini ko‘rsatishingiz mumkin.
• 
TEXT_UTF16. 
Agar siz faylli geomaʼlumotlar bazasining tarkibida 
xitoy, rus yoki lotin simvoli bo‘lmagan boshqa tildagi atribut maʼlumotlariga ega 
fazoviy obyektlar sinfini yaratayotgan bo‘lsangiz matnli simvollar UTF16 
formatida saqlanishi uchunkalit so‘zini belgilashingiz mumkin. 
Ko‘pchilikholatlarda (Default) standart opsiyasi tanlanganda yangi 
maʼlumotlar to‘plami yaratiladi va u normal holatda ishlaydi. Lekin gohidaShakl 

---

106 
kalit so‘zlarini ko‘rsatish lozim bo‘ladigan holatlar ham bo‘ladi. Masalan, ko‘p 
foydalanuvchili geomaʼlumotlar bazasida rastrlarni saqlash sozlamasidan 
foydalanish kerak bo‘lganda yoki faylli geomaʼlumotlar bazasida katta 
maʼlumotlar to‘plami (terabayt va undan yuqori o‘lchamda) ni saqlash kerak 
bo‘lsa. 
Eslatma.
Konfiguratsiya kalit so‘zlaridan faqat faylli va ko‘p foydalanuvchili 
geomaʼlumotlar bazalari bilan birgalikda foydalaniladi; ularni shaxsiy 
geomaʼlumotlar bazasi yoki ArcCatalog da maʼlumotlar bazasi Serveri (Database 
Servers) tarmog‘ida yaratilgan geomaʼlumotlar bazalari uchun ko‘rsatishning iloji 
yo‘q.