Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети

Курс ишининг ўрганилганлик даражаси. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг мамлакатимиз ижтимоий-маданий ҳаётида диний маърифатни сифат жиҳатдан тамомила янги босқични бошлаб берган стратегик ғоялари, Биринчи Президент Ислом Каримовнинг диний эътиқод ва диний маърифатни юксалтириш борасидаги концептуал ғоялари ҳамда Шарқ ва Ғарб диний-фалсафий мероси мазкур тадқиқотга илмий-методологик асос бўлиб хизмат қилди.
Шарқда диний маърифатни юксалтиришга доир илк қарашларни халқ оғзаки ижодида, муқаддас китобларда, қадимги ёзма манбаларда, хусусан, «Авесто», Трипитака, Ведалар, Библия, Қуръони карим каби диний манбалар, Суқрот, Афлотун, Арасту, Конфуций, Мао Цзи, Лао Цзи каби алломалар ижодида учратиш мумкин. Кейинги даврларда ушбу муаммолар Ўрта аср мутафаккирларидан Абу Наср Форобий², Абу Али Ибн Сино³, Абу Райҳон Беруний⁴, Имом Бухорий, Имом Термизий, Абу Мансур Мотуридий, Абу Муин Насафий, Маҳмуд Замаҳшарий, Юсуф Ҳамадоний, Аҳмад Яссавий, Абдуҳолиқ Ғиждувоний, Нажмиддин Кубро, Азизиддин Насафий, Муҳаммад Ғаззолий, Юсуф Хос Ҳожиб, Низомулмулк, Хожа Самандар Термизий, Амир Темур, Алишер Навоий, Абдулла Авлоний, Маҳмудхўжа Беҳбудий сингари аждодларимиз асарларида, муаммонинг илмий-фалсафий жиҳатлари Ғарб файласуфлари Р.Декарт, Ш.Монтескье, В.Гумбольдт, Лацарус, Ф.Ницще, М.Вебер, Э.Фром, З.Фрейд, В.Вундт, Г.Лебон, Э.Дюркгейм тадқиқотларида очиб берилган. Ушбу илғор ғоялар муаммони ўрганишга хизмат қилади.
Ўзбекистонда истиқлол йилларида диний дунёқараш ва диний маърифатни юксалтиришга бағишланган бир қатор илмий тадқиқотлар амалга оширилди, кўплаб монография, рисола ва мақолалар нашр этилди, диссертациялар ҳимоя қилинди. Жумладан, Ҳ.Пўлатов, Г.Нажимов, К.Иброҳимов, Т.Маликов, Ш.А.Ёвқочев, С.Жўраев, Э.Бобомуратов, А.Жалолов, А.Валиев, Ф.Мусаев, Э.Юсупов, Н.К.Алимбетов, У.Сапаров, Ж.Туленов, А.Чориев, Ф.Қаноатова, Ф.Мусаев, И.Каримов, Қ.Назаров, З.Бўриева, Ҳ.С.Кароматов, З.Қодирова, каби олимлар томонидан амалга оширилган. Кейинги йилларда Қ.Қуронбоев, Л.Тангриев, Ш.Тоғаев, Р.Турдибоева, Г.Туленова, Ш.Хусаинова, Ш.Эрматовнинг⁵ шу мавзуга алоқадор масалалар хусусида докторлик ва номзодлик диссертациялари ҳимоя қилинди. Мамлакатимизда диний омил, диний бағрикенгликнинг ўрни, аҳамияти, мазмун-моҳияти ҳамда асосий тамойилларига бағишланган кўплаб китоб, рисола ва мақолалар эълон қилиниб келинмоқда⁶.