Олабўжи романдан катта хикоя

очиқ эшикдан киришлари ҳамон барчанинг уни ўчди: гўё бу ерда 

---

267 
сўзлашиш мутлақо ман этилгандай. 
Фақат қадам товушлари эшитилади: тиқ-тиқ, тақ-туқ. 
Ўнг томонда (яъни, девор қаршисида) – дўмпайган, чўккан, бир-
бирига қўшилган ва яссиланиб қолган гўрлар-гўрлар. Барининг устида 
хас-хашак ўнган ва шу қадар ғариб, мискин кўринадики, даҳшат!.. 
Бу ерда бор овозда айтиладиган Инсонлар ётганига жилла 
ишонмайсан. 
Аксинча, бир кун келиб тупроқ бўлишинг ва бу қадим заминга 
сингиб кетишинг дафъатан аён бўлади: бундан руҳинг тушиб, тобора 
маҳв этила борасан... 
Айвончага етишди. Ва кўзлар равшан тортди. 
Бунинг устига Абдуқаюм: “Ҳозир” дея тўрдаги уйчалар томонга 
кетди-ю, аёллар енгил нафас олишди. 
Аммо айвончанинг кўриниши ва ундаги буюмлар ҳам ғариблик-
юпунлик тимсоли эди: қийшиқ устунга кир жойнамоз илиғлиқ, унинг 
тагида қорни пачоқ қумғон. 
Деворда бир боғлам исириқ: ранги ўчиб оқариб кетган. 
Унинг тагида иккита бўйра тўшоғлиқ: четлари титилиб бўлган. 
...Ниҳоят, Абдуқаюм йўл-йўл, калта чопонли, бўзранг салласи 
тепадан босиб пасайтириб қўйгандай – паст бўйли, чувак юзли қарияни 
олдига солиб кела бошлади. 
Чол бир томонга сурилиб-сурилиб кетар, кейин биров уни 
тортгандай тўғри бўлар эди. 
Бунинг сабаби Ултонга маълум: айтишларича, Зикриёхон домла 
Сибир конларида ишлаб юрган вақтларида (у киши ҳаммаси бўлиб ўн 
уч йил ётиб келган!) бригадир ва соқчилар олдидан бемалол ўтишнинг 
иложи йўқлигидан шунақа ёнбошлаб юришга ўрганиб қолган экан: илло 
шундай юрса, анави соқчи билан бригадирнинг уриб қолишидан огоҳ 
бўлар экан – чап бериши мумкин.