Олабўжи романдан катта хикоя

Ботир ҳам, Дунё ҳам бурилиб қарашди. 
– Шундай, – бош ирғади Ултон. Ва энди унгаям ҳаво 
етишмаётгандек энтикиб кетди. – “Жаҳолат маскани” эмиш... 
– Сиз буни қаердан биласиз? – бироздан кейин сўради “бойвучча”. 
– Сизнинг отангиз қандай – билмайман, менинг отам саводли, – 
жавоб берди Ултон. – Хотирасиям бутун. Зикриёхон домла билан 
“улфат”чилигиям бор... 
– Вот оно что... 
– Бўпти, – деди Баҳор. – Ботир ака, тезроқ ҳайданг. 
Шофёр ҳақиқатан ҳам мошинани секинлатган, қишлоқнинг илк 
уйи-томорқасидан ўта бошлаган эди. 
– Шу ердан қирга ҳайдаб, айланиб тушсаям бўлади-ку? – деди 

---

265 
Ботир. – Анави йўл сертупроқ... 
– Бур! Қайтар! Ҳайда! – буюрди Дунё. 
Ердан қайнаб чиққан бўйи қотиб қолгандек чағир тошлар устидан 
ўрлаган “Жигули” адирлар оша айланиб-эниб, мозорнинг кунботар 
томонида – девор тагида тўхтади. 
“Победа” пастқамликда турарди. 
Этакда – девор муюлишида Абдуқаюм кўринди. 
Тасодифни қарангки, булар тўхтаган жой – нақ масжиднинг ўрни 
эди: тупроғи топталиб ташланган тақир ер қора уй тикиладиган 
“юрт”ни эслатади. Мозорга кўмиладиган марҳум тобути қадим эътиқод 
тақозосидами, дастлаб шу ерга қўйилиб жаноза ўқилар, сўнгра 
қабристонга олиб кирилар эди. 
– Мана, – деди Ултон. – Мачитнинг жойи... 
– Шу, шу ер, – деди Ботир ҳам. 
Баҳор эса бир нарса топадигандек тақир ерга тикилиб қолди. 
– Эшик, устунларини олиб кетишган. Ғиштлариниям талаб 
кетишганда? – сўров мақомида деди Дунё. 
– Албатта, – тасдиқлади Ултон. 
– Отангиз айтмадиларми ким опкетганини? 
Ултон қўлларини ёйди. 
– Опкетишган... Лекин, албатта “Музейга” деб олишади-ю, йўлда