Олабўжи романдан катта хикоя

Ултон ҳам тушиб ва негадир кўмир ушоғи устидан юриб Баҳордан 
берироқда тўхтади. Сўнг туфлисини ерга тап-тап уриб қоқди: у нега 
бундай қилаётир – билмас, аммо ўзида нима учундир ўтга ва сувга 
отишга шайлик сезар эди. 
– Ана бизнинг мактаб! – деди кейин тантанавор оҳангда ва... бу – 
молхона тахлит “илм ўчоғи” ўзининг туриш-турмуши билан ғоят 
“табиий” ва дилга яқин кўриниб кетди. 
Ана “КРУПСКАЯ” ёзуви. Чанг босган лавҳанинг девордан фарқи 
кам – унга қўшилиб кетгандай. Оҳаги кўчиб ювилиб тушган деворга ҳар 
хил чизиқлар тортилган, тирналган, шилинган. Деворнинг бўғотга 
туташ жойидан хас-чўплар ва турфа қийқимлар осилиб турар, улар 
устидан чумчуқ болаларининг... чирқ-чирқ этган овозлари эшитилар 
эди. 
Кулранг-кир эшик берк. 
– Шуми? 
Ултон Баҳорга ялт этиб қаради ва унинг юзидаги изтироб аралаш 
ижирғанишни кўриб, ҳушини йиғди: ҳа, бу – мактаб эмас! 
Пахта теримига чиққанда ўқувчилар (студент ва ишчилар ҳам) 
ётиб турадиган барак! 
Йўқ, молхона деб қурилган-у... 
– Шу, – деди Ултон беҳол тортиб, – Суратини газетага босиб 
чиқаринг, биров ишонмайди, Баҳорой! – Қизнинг исмини тутгач, 
дадилланиб кетди. – Биз эса, “илм ўчоғи” дея лоф-қоф урамиз! – Сўнг 
қизнинг кўнглини кўтарганими: – Умуман айтганда-ку, кўпчилик 
қишлоқ мактаблариям шу аҳволда, – деди. – Тўғри, ҳиммати баланд 

---

45 
директор 
бор 
жойларда 
аҳвол 
бошқачароқ. 
Айниқса, 
олий 
маҳкамалардан вакиллар тез-тез келиб турадиган жойларда. 
– Кирамизми? 
– Албатта! – Ултон ерга тикилиб ниманидир излаётган Набини