Олабўжи романдан катта хикоя

олақанотлар! 
– Ҳа. 
– Кеча нима деб эдим шулар ҳақида? 
– Ҳеч нима. 
– Ҳар қандай жонли-жонивор ўзининг пайдо бўлган жойида 
яшаши керак! 
– Ҳа-а. 
Ултон иттифоқо сўлғин тортиб хотирлади: ахир, рус халқининг 
асл макони – Ғарбда... 
Новгород, Москва атрофлари... 
Сибирь ҳам – туркий элатларнинг макони-ку аслида? 
Шунда “Александр Невский” фильмини (қачондир) кўрганида 
дафъатан зир титратган бир лаҳза лоп этиб кўз ўнгида намоён бўлди: 
соқоли ўсиқ, барваста рус мужиклари кемалардан тушиб, соҳилдан 
ўзларига ўқ отаётган, яъни, ёйдан ўқ узаётган ёноғи чиқиқ, кўзлари 
қисиқ кишиларни даст кўтариб улоқтиришмоқда... 
Шуниси алам қилдики, бу юртни очиш учун – яъни уни эгаллаш 

---

201 
учун келган босқинчиларнинг ерлик халқни қириш-ўлдиришларини 
фильмнинг муаллифлари ҳам маъқуллайди ва бу – “ер очишлар” – 
чинакам қаҳрамонликдир, Рус ерини кенгайтиришдир, демак, – бу 
олийжаноб иш, деган фикрни олға суришади. 
Машҳур князь Александр Невский эса у ёқда: “Рус ерига қилич 
кўтариб келган киши... қилич зарбидан ўлади!” деб нутқ ирод қилади. 
Қани мантиқ? 
“Эҳ-ҳе, Буюк Пётр-чи? – деб аччиқ кулиб қўйди Ултон. – У 
Сибирнинг қолган жойларинигина эмас, бизнинг Ўрта Осиёни ҳам, 
Хитою Ҳиндистонни ҳам босиб олишни... давлат сиёсати даражасига 
кўтарган эди-ку? 
Ниятига қисман етишди! 
...Ажаб! Октябрь инқилоби бу каби мустамлакачиликни тубдан 
барбод этиши лозим эди-я? 
Қайда! 
Қайтамга...» 
– Уларга қанчадан берадиган бўлдинг? 
– Э, айтдим-ку, текинга! – деди Ашим. – Миршаб опкелди! – Сўнг