Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Юқори лаб ва танглайнинг бир томонлама кесиб
ўтувчи туғма кемтиклари 
Шикоятлар
: юқори лаб, альвеоляр ўсиқ ва танглайда нуқсон борлигига, 
чақалоқ кўкракни эма олмаслиги, суюқлик оғиздан оқиб кетиши, – овқат бурун 
бўшлиғига тиқилиб қолиши ва боланинг тез-тез нафас олишига бўлади. 
Клиник манзара
: альвеоляр ўсиқ ва танглайнинг бир томонлама кесиб 
ўтувчи нуқсонида кемтик одатда юқори лабдан альвеоляр ўсиқка - биринчи–
иккинчи тишлар ораси ёки иккинчи кесув тиш ўрнига, кесув тишлар суяги 
432 

---

(os.Incisivum) ва танглай орасидаги чокдан қаттиқ ва юмшоқ танглайга давом 
этади. Юқори жағ катта ва кичик бўлакларга бўлинади. Альвеоляр ўсиқдан ўтган 
кемтик қаттиқ танглайда кенгайиб, танглай чодирига давом этади. Юмшоқ 
танглай ва тилча иккига ажралган ҳолда мушаклари яхши ривожланмаган, ҳалқум 
доираси кенгайган, кемтик четларидаги шиллиқ парда оч пушти рангда текис 
бўлади. Мушаклар қисқарганда, кемтик четлари йирилиб нуқсон янада каттароқ 
бўлиб кўринади. Катта (соғлом) бўлакнинг альвеоляр ёйи кемтик 
четида очиқдек
, 
ёки медиал йўналишда силжиб 
торайган бўлади
. Соғлом томонда танглай ўсиғи 
димоғ суяги билан бириккан. Нуқсон томонда, бурун ва оғиз бўшлиқлари 
туташган, бурун равоқлари катталашган, кўкимтир рангда кўриниб туради.
Юқори лаб ва танглайнинг икки томонлама кесиб ўтувчи 
туғма кемтиклари клиник манзараси 
Юқори лаб ва танглайнинг икки томонлама кесиб ўтувчи туғма 
кемтикларида юқори лаб ва юқори жағ учга-икки ён ва ўрта (марказий) 
бўлакларга ажралади. 
Премаксилла (марказий бўлак) алоҳида анатомик тузилма (структура) 
сифатида кўрилади. Унинг таркибига: юқори лабнинг марказий қисми 
(фильтрум), димоғ суяги ва ўнга бириккан кесув тишлар суяги ва альвеоляр ўсиқ 
киради. Бу структура ўртада, эркин ҳолатда жойлашади ва икки ён томонлар 
йўналишида қимирлайди. Премаксиллада, одатда марказий курак тишлар 
жойлашади. Чақалоқларда бу бўлак, ҳар хил даражадаги протрузия, олдинга 
чиққан ҳолатда бўлади. Л.Е.Фролова таснифида протрузия белгиси эътиборга 
олиниб, нуқсонларнинг 3 хил оғирлик даражаси келтирилган. Премаксилла 
қанчалик кучли протрузияга учраса, ён бўлаклар бир бирига шунчалик яқин 
келиб, юқори жағнинг кўндаланг ўлчами тораяди. Одатда лабнинг ўрта бўлаги, 
бурун тўсиғининг териси ва тоғай қисми яхши ривожланмаган бўлади. Айрим 
болаларда ўрта бўлак ўз ўқи атрофида айланиб, бир томонга оғиб, қийшайиб 
қолади. 
433 

---

Юқори жағнинг иккала бўлагидаги танглай ўсиғи ва танглай суягининг 
кўндаланг (горизонтал) пластинкаси ўсиши ортда қолганлиги сабабли ўлчамлари 
калта бўлади. 
Айрим болаларда юқори жағ ва юмшоқ танглай мушаклари яхши 
ривожланмаганлиги туфайли микрогнатия юзага келади. Юмшоқ танглай 
мушаклари қисқарганда кемтик кенгроқ бўлиб кўринади, ринолалия кучайиб, 
боланинг нутқида тушуниб бўлмайдиган даражада манқаланиш юзага келади. 
Ёши катта бўлган сайин, салбий ўзгаришлар чуқурлашиб боради.