Очиқ кўмир конларидаги электр қурилмалар учун хавфсизлик нормалари ва уларни хавфсиз эксплуатация қилиш бўйича талаблар. «Очиқ кўмир конларидаги электр қурилмалар учун хавфсизлик нормалари ва уларни хавфсиз эксплуатация қилиш бўйича



Download 1,31 Mb.
bet7/21
Sana18.12.2022
Hajmi1,31 Mb.
#890765
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   21
Bog'liq
ток

1-жадвал

Электр тизимининг вазифаси

“Кечиктириб” ўчириш (СВВ), “вақтни кечиктирмасдан ўчириш” (БВВ)

1. 380 V гача кучланишли уч фазали ўзгарувчан ток билан тиристорли блокларни ва шахсий эҳтиёжлар (уйғотиш) генераторларини таъминлаш

СВВ *1

2. 220 V кучланишли ўзгарувчан ток билан ёритиш тизимини таъминлаш

БВВ

3. Доимий ва тўғриланган токларнинг бош юритмалари (Г-Д, ТП-Д,
ТПЧ-АД тизимларининг)ни таъминлаш

СВВ *1

4. Бир вақтнинг ўзида турли вазифали истеъмолчиларни таъминлаш

СВВ *1 – экскавация циклини бажаришда,
БВВ – бош юритмалар ишламаётганида

_____
*1) Вақтни кечиктириш экскаваторнинг техник шартларида белгиланади.
Очиқ кўмир конларидаги электр қурилмаларга кўрсатилган механик таъсирларнинг катталиклари
2-жадвал

Электр қурилма тури

Бутловчи электр ускуналарнинг жойлаштирилиши

Вибрацилар

Кўп марталик зарбалар

Бир марталик зарбалар










частота-лар диапа-
зони,
Hz

макс.
тезл.,
m/s2

тезла-ниш,
m/s2

даво-мий-лиги,
ms

тезла-ниш,
m/s2

даво-мий-лиги,
ms







Экскаваторлар (одим-ловчи, роторли, чўми-чининг ҳажми 20 m3 дан кам бўлган механи-зациялаштирилган белкураклар), айланма бурғилаш дастгоҳлари

Полга маҳкамланиши билан бурилувчи платформаларда, шкафлар, шчит-лар, панеллар, пультларда

1-35

0,5

15*1

2-15*1

-

-

Экскаваторлар –
чўмичининг ҳажми 20 m3ва ундан ортиқ бўл-ган механизациялаш-тирилган белкураклар ва зарба-айланма бурғилаш дастгоҳлари

Шу каби

1-35

0,5

15

2-15

-

-

6(10) kVВ кучланишли кўчма улаш пунктлари, 220–1 140V паст кучла-нишли кўчма транс-форматор подстан-циялари, кабель қутилари ва муфталари

Пол ва девор-ларда, шчит ва пультларда

-

-

-

-

10*1

20-50*1

_____
*1 Талаблар фақат мустаҳкамлик бўйича, қолганлари барқарорлиги ва мустаҳкамлиги бўйича. “Мустаҳкамлик” ва “барқарорлик” атамалари ГОСТ 16962 бўйича.
Карьер электр қурилмалардаги электр ускуналар ўрнатиладиган жойлардаги чангнинг максимал концентрациялари.
3-жадвал

Электр қурилма тури

Электр ускуна ўрнатиладиган жой

Ҳаводаги чангнинг концентрацияси,
mg/m3

Экскаватор–механизациялашган белкураклар:
кўмирли лаҳим тубида ишлаганида
кон жинсли лаҳим тубида ишлаганида

кузов ичида
экскаватор стреласида
кузов ичида
экскаватор стреласида

150-180
300-800
120-160
180-200

Роторли экскаваторлар

юклаш қурилмаси ёнида
экскаватор ичида

500-800
70-90

Одимловчи экскаваторлар

кузов ичида

5

Бурғилаш дастгоҳлари

кузов ичида

90-120

Улаш пунктлари, кўчма трансформатор подстанциялари ва ҳк.

корпуслар ичида

5-10 *1

_____
*1 Портлатиш ишларида кейин онда-сонда вужудга келувчи концентрациялар
4-жадвал

Стационар ЭУЛ

Кўчма ЭУЛ

Алюминий сим - 185 mm2 дан катта эмас

Алюминий сим - 120mm2 дан катта эмас

Пўлат-алюминий сим - 150 mm2 дан катта эмас

Пўлат-алюминий сим - 95mm2 дан катта эмас



Šазиб-юклаш ишлари

Карьерларда šазиб-юклаш ишлари кон массасини кавжойдан ажратиб олиб, уни транспорт воситаларига ёки кон жинслари ађдармаларига элтиб беришни œз ичига олади. Šазиш ва юклаш ишларини, асосан экскаваторлар бажаради. Шу сабабли šазиш ва юклаш ишлари битта жараён бœлиб, šазиш-юклаш ишлари деб юритилади. Карьер (разрез)ларда šазиб-юклаш ишлари узлукли (цикли) ва узлуксиз принципда ишлайдиган экскаваторлар ёрдамида бажарилади. Бир чœмичли экскаваторлар, юклагичлар, ђилдиракли скреперлар, булдозерлар ва шу каби механизмлар циклли šазиб-юкловчи машиналар ќисобланади. Бу машиналарнинг ишчи органи даврий равишда харакатланувчи фаšат битта чœмич ёки šирšиш унсури (булдозер пичођи-лемехи) дан ташкил топади.

Узлуксиз принципда ишлайдиган машиналар (кœп чœмичли занжирли ва роторли экскаваторлар) ишчи органи (чœмичли, šирђичли) халšасимон траектория бœйича харакатланиши туфайли кон жинсларини šазиб олиб юклаш ишларини узлуксизлигини таъминлайди. 

Карьерда тœђри механик бир чœмичли, тескари бир чœмичли ва драглайнлар кенг šœлланилади. (расм 5.5). 



5.5-расм. Бир чумичли экскаваторлар:

а-тœђри чœмичли; б-тескари чœмичли; в-драглайн.

5.5-расмдан кœриниб турибдики, тœђри механик чœмичли экскаваторларнинг чœмичи стрелага ошиš-мошиš орšали œрнатилган рукоятга махкамланган бœлиб, экскаватор турган текисликдан юšорида жойлашган кон жинсларини šазиб-юклаш ишларини бажаради. Тескари механик чœмичли экскаваторлар эса, œзи турган текисликдан пастга жойлашган кон жинсларини šазиб-юклаш ишларини амалга оширади. Драглайнларнинг чœмичи стрелага симарšон ёрдамида осилган бœлиб, œзи турган текисликдан пастда ва юšорида жойлашган кон жинсларини šазиб-юклаш ишларини бажаради.

Ќозирги ваšтда МДХ мамлакатлари, шу жумладан Œзбекистон очиš усулда кон šазиш корхоналарида ќам ЭКГ-4.6, ЭКГ-8и, ЭКГ-12.5, ЭКГ-20 русумли œрмаловчи (занжирли) тœђри ва тескари чœмичли экскаваторлар šœлланилмоšда.

Šоплама жинсларни šазиб олиб, уларни ички жинс ађдармаларига транспорт воситасисиз элтиб ташлашда ЭВГ-35/65, “ЭВГ-15/40, ЭВГ-100/100 русумли, чœмичининг хажми 15, 35, 100 м3, стреласининг узунлиги 40, 65, 100 м. бœлган œрмаловчи экскаваторлардан фойдаланилади.

Чœмичи симарšон орšали стреласига осилган дреглайнлар карьерларда, асосан šоплама жинсларни массивдан šазиб олиб ички ађдармаларга жойлаштириш ёки ташšи ађдармаларни ќосил šилишда šœлланилади. Карьерларда šœлланиладиган драглайнларнинг массаси катта бœлганлиги, шунингдек, асосан кон жинслари ађдармалари устида ишлаши туфайли заминга тушадиган солиштирма босимни камайтиришни таъминлаш учун уларнинг юриш органи одимловчи конструкцияга эга бœлади. Карьерларда чœмичининг хажми 4, 10, 15, 100 м3, стреласининг узунлиги 40, 60, 90, 100 м. бœлган, ЭШ-4/40, ЭШ-10/60, ЭШ-15/90, ЭШ-100/100 русумли драглайнлар šœлланилади. Ќозирги ваšтда кон машинасозлик заводларида чœмичининг хажми 120 м3 ва стреласининг узунлиги 125 м. бœлган одимловчи драглайнлар ќам ишлаб чиšарилмоšда.

Занжирли ва роторли экскаваторлар кœп чœмичли экскаваторларнинг кенг šœлланиладиган хиллари ќисобланади. (5.6-расм).



5.6-расм. Занжирли (а) ва роторли (б) экскаваторлар.


Занжирли кœп чœмичли экскаваторларнинг ишчи органи-чœмичлар œрнатилган (осилган) занжирни йœналтирувчи ром кœринишида бœлиб, ромнинг юšори šисми экскаватор корпусига ошиš-мошиš орšали махкамланади, пастки šисми эса, симарšон билан шкивлар орšали корпусдаги барабанга бођланади. (5.6 а-расм). Кавжойдан кон жинсини šазиб олиш ром ођирлиги билан кавжойга тиралган чœмичларнинг харакатланиши орšали амалга оширилди. Занжирли кœп чœмичли экскаваторлар чœмичларининг умумий хажми 250 дан 4500 литргача, унумдорлиги соатига 800 дан 10000 м3 гача бœлади. Бу экскаваторлар кавжой бœйлаб темир йœл, œрмалаш занжири ва одимлаш механизмлари ёрдамида харакатланувчи конструкцияга эга бœладилар. ЭР-25, ЭР-100 ва бошšа русумли роторли экскаваторларнинг ишчи органи диаметри 2.5 дан 18 м гача, чœмичлар œрнатилган ротор ђилдираги бœлиб, у экскаватор стреласи учига œрнатилади (5.6 б-расм).

Роторга œрнатилган чœмичлар сони 6 тадан 12 тагача бœлиб, уларнинг хажми 300-800 дан 4000-8000 литргача бœлиши мумкин. Роторли экскаваторлар, асосан œзи турган текисликдан юšорида жойлашган кон жинсларини šазиб олишга мœлжалланган бœлиб, кичик, œртача, катта ва œта катта унумдорликка эга бœладилар. Масалан, кичик унумдорликка эга роторли экскаваторларнинг унумдорлиги соатига 630 м3гача бœлса, катта унумдорликга эга экскаваторлар унумдорлиги 2500-5000 мни, œта унумдор экскаваторларнинг унумдорлиги эса соатига 5000 м3 дан хам кœп миšдорни ташкил šилади.

Умуман олганда, карьерларда šœлланиладиган экскаваторлар русумини кœрсатувчи харф ва сонлар уларнинг šандай жараёнларни бажариши, харакатланиш томойили, унумдорлиги, šазиш баландлиги ва бошšа тавсифларини кœрсатади. Масалан, катта унумдорликга эга бœлган ЭРГ-1600. 40/10-31 русумли роторли экскаваторни олсак: э-экскаватор, р-роторли, г-гусеничный (занжирли), 1600-чœмичларнинг умумий хажми (литр), šазиш баландлиги-40 м, œзи турган текисликдан пастки šазиш чуšурлиги-10 м ва стреласининг олдга ва орšага сурилиши 31 м.ни ташкил šилишини билдиради. Ушбу экскаваторнинг ротор диаметри 11.5 м бœлиб, унга 10 та чœмич œрнатилган, максимал унумдорлиги 4500 м3/соат.

Кœп чœмичли ва роторли экскаваторлар šœлланилганда карьерда бажариладиган šатор жараёнлар-жинсларни массивдан šазиб олиш, транспорт šилиш, ађдармага тушириш каби жараёнларни ташкил šилиш поток усулида амалга оширилади. Шу сабабли бу экскаваторлар йиллик, šуввати катта бœлган карьерларда šœлланилади.

Йиллик ишлаб чиšариш šуввати 3 млн.т ва ташиш масофаси 0.3-0.5 км гача бœлган карьерларда, кœпинча šазиб-юклаш ишлари ђилдиракли скреперлар, юклаш машиналари воситасида бажарилади. Скреперларни тортиб юрувчи машиналар сифатида šуввати катта бœлган тракторлар ва автомобиллардан фойдаланилади. Скреперлар чœмичининг хажми 6-15 дан 15-40 мгача бœлиши мумкин. 

Бир чœмичли юклаш машиналарининг ишчи органи вертикал чизиš бœйлаб пастга ва юšорига харакатланадиган стрелага ошиš-мошиš орšали œрнатилган чœмичдан иборат бœлиб, пођона иш майдонида мокисимон харакат šилиб кон жинсларини уюмдан олиб транспорт воситаларга юклаб беради. Карьерларда ПГ-10, ПГ-15, ПГ-25 русумли юклаш машиналаридан фойдаланилади. Ушбу машиналар чœмичларининг хажми 6, 7.5, 14.25 ва 25 м3ни ташкил šилади. Унумдорлиги 4000 т/смена гача бœлиши мумкин.



    1. Карьер транспорти



Карьер транспорти – бу кавжойдан šазиб олинган кон массасини šабул šилиш (бойитиш фабрикаси šоплама жинс ађдармаси ва х.з) пунктларгача ташиб берадиган воситалар мажмуидир. Бу воситалар карьерлардаги технологик жараёнларни бир-бирига бођловчи бœђин бœлиб, кœп меќнат ва харажатлар сарфини талаб šилади. Фойдали šазилмани šазиб олиш учун сарфланган харажатларнинг 45-50 %, айрим холларда 65-70% транспорт харажатларини ташкил šилади. Карьер транспортида «юк айланмаси» ва «юк потоги» деган иборалар ишлатилади.


Download 1,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish