O ‘zbekiston tarixi (xvi—xix asrning birinchi yarmi)

Dishan qal a u ^ • u - ui ^ - u ^
nmg rabod qismi hisoblanadi. Unda
savdo va hunarmandchilik do‘konlari, mahallalar joylashgan. 1842- yilda Xiva xoni Olloqulixon Xiva shahrini tashqi dushmanlar hujumidan saqlash maqsadida shaharni uzunligi 6250 metr, balandligi 7—8 metr, qalinligi esa 5—6 metr bo‘lgan devor bilan o‘ratgan.
Ichan qaPa 4 darvozali boTsa, Dishan qaPa 10 darvozali boTgan.
_TT , ..... XVTTT asr ikkinchi yarmi va XIX asr
Hunarmandchilik . . . • , , , • , ,
binnchi yarmida ham awalgi asrlarda
mavjud boTgan hunarmandchilikning har xil turlari yanada rivojlandi.
Me’morchilikning yuksalishi kulolchilikda ham o‘z ifodasini topdi. Kulollar faqat alohida-alohida buyumlar tayyorlabgina qolmasdan, bir necha yuzlab lagan, tovoq va kosalardan iborat butun bir to‘y marosimini o‘tkazishga yetadigan to‘y majmualarini ham tayyorlaganlar. Alohida tantanalar uchun maxsus to‘y va podshoyi tovoqlar ham tayyorlangan.
XIX asming 30-40- yillariga oid manbalarda Xivada zargarlik yetakchi hunarlar qatorida tilga olingan. Xivaning bosh taqincho- g‘i — jig‘a Markaziy Osiyoning boshqa mintaqalariga ham keng tarqalgan. Isirg‘alar femza va marjonlar, bilaguzuklar esa toshlar bilan bezatilgan.


7 — 0‘zbekiston tarixi, 8-sinf


97




XIX asrda Xiva yog‘och o‘ymakorligi maktabi xonlikda oldingi o‘rinda turardi. U o‘z badiiy yuksakligi bilan ajralib turardi. Bu o‘rinda Olloqulixon saroyidagi Toshhovli ayvon ustunlari majmuyi o‘zining ko‘rkamligi bilan ajralib turadi.
XIX asr o‘rtalarida o‘ymakori esliik va ustunlar ustasi Polvon Abdusattor o‘g‘lining nomi ayniqsa shuhrat qozondi.
Xiva shahri, ayni paytda, XX asr boshlarigacha xonlikda yagona shoyi to‘qish markazi bo‘lib qoldi.
XIX asrda Xivada matoga gul bosish san’ati o‘zining kulrang uyg‘unligi va mayda gullari bilan Markaziy Osiyoning boshqa gul bosish markazlaridan farq qilib turgan.