O ‘zbekiston tarixi (xvi—xix asrning birinchi yarmi)

Yuqori davlat lavozimlari




hokimiyat qo‘shbegining qo‘lida edi. Viloyat va tuman hokimlari ham qo‘shbegi tavsiyasiga binoan tayinlanar edi. Qo‘shbegi xon Arkida yashagan.
Devonbegi — xonlikning moliya-xazina ishlarini boshqargan. Soliqlar undirilishi ustidan nazorat olib borgan.
Mushrif — amaldorlar xonga in’om etgan buyumlami hamda harbiy anjomlarni ro‘yxatga olgan. Soliq tushumlarini yozib bor- gan.
Mirshab — tungi shahar soqchilari boshlig‘i vazifasini bajar-
gan.
Inoqnmg vazifasi amir farmoyishlarini beklardan boshqa tabaqaga yetkazishdan iborat bo‘lgan.
Amir otxonasining boshlig‘i miroxur deb atalgan.
Dasturxonchi lavozimidagi amaldor amir huzurida uyush- tiriladigan ziyofatlar uchun mas’ul bo‘lgan bo‘lsa, kitobdor amir kutubxonasi boshlig‘i bo‘lgan.
Amirlikda harbiy qo‘shin bosh sarkardasi parvonachi deb atalgan.
Sadr csa vaqf mulklarini boshqargan.
Poytaxt qozisi (qozikalon) — davlatning oliy qozisi (sudyasi), amir aralashmaydigan barcha qozilik ishlariga rahbarlik qiluvchi oliy davlat lavozimi. Qozikalon shariatpanoh deb ham atalardi.
Qozikalon murakkab deb hisoblagan turli diniy-huquqiy masalalar bo‘yicha shariatga asoslanib, fatvo chiqaruvchi shaxsga muftiy deyilgan.
Shuningdek, siz 6- mavzuda bilib olgan ko‘kaldosh, dodxoh, otaliq, shayxulislom, muxtasib kabi lavozimlar ham bo‘lgan.
Yakunlami chiqaramiz

• 
  XIX asr boshlarida Buxoro amirligi aholisi 2 mln kishi atrofida bo‘lgan.
  
• 
  Buxoro amirligida eng katta davlat lavozimi — qo‘shbegi (bosh vazir) edi. ^{1 2 3}
  

1. Buxoro amirligi davlat tuzumiga ko‘ra qanday davlat edi?


2. Buxoro amirligida qanday davlat lavozimlari bo‘lgan?


3. Shayboniylar davridagi „devonbegi“ va mang‘itlar davridagi „qo‘shbegi“ davlat lavozimlarini taqqoslang va xulosalaringiznibayon eting.


58

9.