O ‘zbekiston tarixi (xvi—xix asrning birinchi yarmi)

Ichki siyosat .
asosiy maqsadi markaziy hokimiyatm
mustahkamlash, xalq ommasini qattiq itoatda tutishdan iborat
bo‘lgan. Ayni paytda, mang‘it hukmdorlari yirik zodagonlaming
nufuzini kamaytirishga imkon bemvchi tayanch kuchlami vujudga
keltirish siyosatini tutdilar. Bunday ijtimoiy tayanch davlatga
xizmat qiluvchi amaldorlar tabaqasi bo‘lishi mumkin edi. Mang‘it
hukmdorlari ana shunday amaldor xizmatkorlar tabaqasini yarata
oldilar. Amir saroyida xizmat qiluvchi 300 ga yaqin yuqori
amaldorlik lavozimi joriy etildi.
Bundan tashqari, mang‘it amirlari markazlashgan mutlaq hokimiyatni barpo etishni o‘zlarining bosh vazifalaridan biri deb hisoblaganlar. Shu maqsadda ular amir shaxsiga sig‘inish siyosatini yuritganlar. Amir shu darajada oliy hokimiyat mavqeyiga ko‘tarilganki, jazoga tortilishdan qo‘rqqan fuqaro uning nomini baland ovoz bilan ayta olmas edi. Hukmron tabaqalar amirga xushomadgo‘ylik qilardilar. Amaldorlar amirdan ko‘rsatma kutib o‘tirmasdan uning xohish-istagini topa bilishga intilardilar. Har bir amaldor amirning, kichik amaldor o‘zidan katta amal- doming qahriga uchrab qolishdan qo‘rqib yashardi. 0‘zining bugungi mavqeyi, mulki, hayoti, oilasining omonligi uchun shunday bir qo‘rquv muhiti vujudga keltirilgan ediki, natijada hech kim ishonch bilan ertangi kunidan umidvor bo‘la olmay qolgan edi.
Amirlar mang‘it qabilasidan bo‘lganliklari uchun bu qabilani o‘zlarining asosiy siyosiy va ijtimoiy tayanchlariga aylantirgan edilar. Davlat muassasalari, asosan, ulardan tashkil etilgan. Buxoro amirlari o‘zbek qabilalari boshliqlarining o‘z qabiladoshlariga ta’sirini juda yaxshi bilar edilar. Qabila boshliqlari bilan o‘zaro til topa olish — bu mamlakat xavfsizligining asosiy kafolatlaridan biri edi. Shuning uchun ham mang‘it amirlari boshqa o‘zbek qabilalari boshliqlarini o‘z xizmatlariga olar edilar.


69




Yakunlarni chiqaramiz

• 
  Mang‘it hukmdorlari ichki siyosatining asosiy maqsadi markaziy hokimiyatni mustahkamlash edi.
  
• 
  Amir Nasrullo birinclii bo‘lib muntazam qo‘shin tuzdi.
  

1. 
   Miyonqol qo‘zg‘olonining sabablari va uning oqibati haqida so‘z- lab bering.
   
2. 
   Amir Nasrullo o‘tkazgan harbiy islohot haqida nimalarni bilib oldingiz?
   
3. 
   Mang‘it hukmdorlari davrida siyosiy hayot ashtarxoniylar davridagi siyosiy hayot bilan qaysi jihatlarda o‘zaro o‘xshash hamda farq qilishini tahlil qiling va ulami daftaringizga qayd eting.