O‘ zbekiston respublikasi oliy va o‘ rta max sus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti


 Ayirboshlash shoxobchalarini audit qilish tartibi



Download 1,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet80/180
Sana13.01.2022
Hajmi1,59 Mb.
#355456
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   180
Bog'liq
bank auditi

8.4. Ayirboshlash shoxobchalarini audit qilish tartibi
 
 
Ayirboshlash  punktida  milliy  va  xorijiy  valyuta,  valyutaga  doir 
t
o‘lov hujjatlari, qat’iy hisobda 
turadigan blankalar va boshqa boyliklar 
borligini  bevosita  auditorning 
o‘
zi  ayirboshlash  punkti  xodimlari 
ishtirokida  amalga  oshiriladi.  Naqd  pul  va  muassasasiga  tegishli 
navbatdagi 
hisobot 
j
o‘
natilganidan 
keyin 
amalga 
oshirilgan 
operatsiyalar b
o‘
yicha summalarni hisobga olgan holda qiyoslanadi. 
Ayirboshlash  punktlarida  naqd  boyliklarni  tekshirish  bilan  bir 
qatorda quyidagilar aniqlanadi: 
a) ayirboshlash punktini tashkil etish t
o‘g‘
risida tegishli hujjatlar 
(bank  boshqarmasining  ayirboshlash  punkti  amalga  oshirishi  mumkin 
b
o‘
lgan  operatsiyalar,  ayirboshlash  punktiga  rahbarlik  va  uning 
faoliyatini  nazorat  qilish  zimmasiga  yuklatilgan  mansabdor  shaxslar 
r
o‘
yxati  ilova  qilingan  buyru
g‘
i)  borligi,  bitta  xodim  ishlaydigan 
ayirboshlash  punktlarida  esa  u  amalga  oshirishi  ruxsat  etilgan  valyuta 
operatsiyalari t
o‘g‘
ri bajarilayotgani; 
b) naqd chet el valyutasi va t
o‘
lov hujjatlarini sotib olish hamda 
ishlatilmagan  summalarni  chet  el  valyutasiga  qayta  ayirboshlash 
operatsiyalarini  amalga  oshirishning  belgilangan  qoidalariga  rioya 
etilishi.  Tekshiruv 
o‘
tkazilgan  kunda  xarid  qilingan  valyuta  va  t
o‘
lov 
hujjatlari 
o‘
z vaqtida va t
o‘
liq qayd etilgani. 
Mavjud pul chet el valyutasi va boshqa boyliklar audit uchun t
o‘
liq 
taqdim  etilganini  aniqlash  maqsadida  ular  ayirboshlash  punktlarining 
ombor  (javon)lari  va  xodimlarning  stoli 
g‘
alladonlarida  qolib 
ketmaganini tekshirish zarur; 
d)  ayirboshlash  punktlari  muhofazalashning  texnik  vositalari  va 
telefon  bilan  jihoz
langani,  pul  omborlari  bilan  ta’minlangani,  har  bir 
kassirda plombir va bankning t
o‘
rtburchak muhri borligi, ularni saqlash 
qoidalariga rioya qilinishi; 


209 
 
e) ayirboshlash punktlari milliy valyuta va chet el valyutasi, y
o‘

cheklari,  qat’iy  hisobda  turadigan  blankalar  (377
-shakldagi 
ma’lumotnomalar va 0402004
-shakldagi kvitansiya daftarlari, valyutani 
chetga  olib  chiqish  uchun  beriladigan  ruxsatnomalarning  blankalari) 
bilan 
o‘
z vaqtida va zarur miqdorda ta

minlanishi; 
f) boyliklar va hujjatlar ayirboshlash punktlariga yetkazib berilishi 
qoidalariga  rioya  qilinishi,  ularni  ayirboshlash  punktlaridan  bank 
muassasalariga 
o‘
z  vaqtida  va  t
o‘
liq  olib  ketilishi.  Boyliklar  y
o‘
lda 
saqlanishining ahvoli; 
g
) boyliklar va qat’iy hisobda turadigan blankalar (shu jumladan, 
kassirlar  vaqtincha  b
o‘
lmagan  paytda),  shanba  va  yakshanba  kunlari 
operatsiya 
o‘
tkazish  uchun  olingan  milliy  valyuta  va  chet  el 
valyutasidagi b
o‘
nak saqlanishi qoidalariga rioya etilishi; 
h)  ayirboshlash  punktining  yakunlangan  ish  kuni  t
o‘g‘
risidagi 
hisobot berilish muddatiga va boyliklar qoldi
g‘
i bank muassasasiga yoki 
inkassatorlarga topshirilishi qoidalariga rioya qilinishi. Hisobot tuzilishi 
t
o‘g‘
riligi  va  uni  asoslovchi  hujjatlar  borligi,  hisobotda  k
o‘
rsatilgan 
operatsiyalar  bank  muassasasi  balansida  t
o‘
liq  va 
o‘
z  vaqtida  aks 
ettirilishi; 
i)  ayirboshlash  punktlarida  pul  summalari  ortiqcha  va  kam 
chiqishi, buning sabablari, shunday dollar yuzasidan k
o‘
riladigan chora-
tadbirlar; 
j) ayirboshlash punktlarini muntazam sur

atda t
o‘
satdan audit qilib 
turish va audit natijalarini k
o‘
rib chiqish. 
Ayirboshlash  punktlarini  audit  qilish  natijalari  b
o‘
yicha 
dalolatnoma  tuziladi.  Unda  milliy  valyuta,  chet  el  valyutasi  va  t
o‘
lov 
hujjatlari, shuningdek, qat’iy hisobda turadigan blankalar borligi hamda 
ular  bank  muassasasining  buxgalteriya  hisobi  ma’lumotlariga  mos 
kelishi, ayirboshlash punktlari muhofazalashning texnik vositalari bilan 
qay  darajada  jihozlangani,  fuqarolarga  valyuta  xizmati  k
o‘
rsatish 
operatsiyalarini  amalga  oshirish  qoidalariga  rioya  qilinishi  va 
auditorning ixtiyoriga k
o‘
ra boshqa masalalar k
o‘
rsatib 
o‘
tiladi. 
 Banklarda chet el valyutasidagi bank operatsiyalarini audit qilish 
jarayonida eksport-import shartnomalarini t
o‘g‘
ri r
o‘
yxatga olish va uni 
bajarilishi  qonuniyligi,  eksport  shartnomalari  b
o‘
yicha  mabla
g‘
larning 
o‘
z  vaqtida  kelib  tushishi,  kelib  tushgan  chet  el  valyutalari  b
o‘
yicha 


210 
 
majburiy t
o‘
lovlarni belgilangan tartibda amalga oshirilishi tekshiriladi. 
Bundan  tashqari,  chet  el  oshirishni  bank  ichida  nazorat  qilish  t
o‘g‘
ri 
y
o‘
lga q
o‘
yilgani,  hamda valyuta operatsiyalari keyin tekshirilishining 
ahvoli; 
k)  valyuta  operatsiyalari  b
o‘
yicha  hisob-kitob-pul  hujjatlari 
rasmiylashtirilishi va saqlanishi qoidalariga rioya etilishi; 
l)  valyuta  operatsiyalari  b
o‘
yicha  daromad  va  xarajatlarning 
hisoblanishi va hisobning t
o‘g‘
ri olib borilishi. 
Bosh  boshqarmalarni  audit  qilish  jarayonida  rezident  va 
norezidentlarga  valyuta  xizmati  k
o‘
rsatish  b
o‘
yicha  ayirboshlash 
punktlarining ishi ham audit qilinadi. 
Tekshiruv  ayirboshlash  punktlari  va  qarashli  b
o‘
lgan  bank 
muassasasi  xodimlari  uchun  ham,  ayirboshlash  punktlari  xodimlari 
uchun ham kutilmagan b
o‘
lishi kerak. 
Ayirboshlash  punktida  milliy  va  xorijiy  valyuta,  valyutaga  doir 
t
o‘lov hujjatlari, qat’iy hisobda turadigan blankalar va boshqa
 boyliklar 
borligini  bevosita  auditorning 
o‘
zi  ayirboshlash  punkti  xodimlari 
ishtirokida 
o‘
tkazadi.  Naqd  pul  va  muassasasiga  tegishli  navbatdagi 
hisobot j
o‘
natilganidan keyin amalga oshirilgan operatsiyalar b
o‘
yicha 
summalarni hisobga olgan holda qiyoslanadi. 
Toshkent  shahar Bosh  boshqarmasida  chet  el  valyutasidagi  bank 
operatsiyalarini  audit  qilish  jarayonida  eksport-import  shartnomalarini 
t
o‘g‘
ri  r
o‘
yxatga  olish  va  uni  bajarilishi  qonuniyligi,  eksport 
shartnomalari b
o‘
yicha mabla
g‘
larning 
o‘
z vaqtida kelib tushishi, kelib 
tushgan  chet  el  valyutalari  b
o‘
yicha  majburiy  t
o‘
lovlarni  belgilangan 
tartibda  amalga  oshirilishi  tekshiriladi.  Bundan  tashqari,  chet  el 
valyutasidagi  bank  operatsiyalarini  audit  qilishda  xodimlarning  chet 
ellarga  xizmat  safariga  borish  uchun  olingan  hisobotdagi  chet  el 
valyutalarining 
t
o‘g‘
ri 
berilganligi 
va 
topshirilgan 
b
o‘
nak 
hisobotlarining rasmiylashtirilishi, hisobotning t
o‘g‘
ri topshirilganligiga 
e’tibor qaratilishi lozim.
 
Valyuta  hisob  operatsiyalarini  tekshirishda  quyidagilarga  e’tibor 
beriladi: 

 valyuta hisobvaraqlarining t
o‘g‘
ri ochilganligi; 

  chet  el  valyutasida  amalga  oshirilgan  operatsiyalarning 
o‘

vaqtida va t
o‘g‘
ri bajarilganligiga; 


211 
 

  chet  el  valyutasidagi  yuridik  va  jismoniy  shaxslarning  hisob 
varaqlari b
o‘
yicha buxgalteriya hisobining t
o‘g‘
ri olib borilishi; 

  eksport  va  import  shartnomalarining  hisobga  olinish  ahvoli  va 
ular b
o‘
yicha yi
g‘
majildlarning yuritilishi ahvoli; 

  eksport  va  import  operatsiyalari  b
o‘
yicha  debitor  va  kreditor 
qarzlarning paydo b
o‘
lish sabablari va ular b
o‘
yicha k
o‘
rilgan choralar; 
 

  chet  el  valyutasida  amalga  oshirilgan  operatsiyalarning 
o‘

vaqtida va t
o‘g‘
ri bajarilishi; 

 valyuta hisobvara
g‘
idagi valyuta mabla
g‘
larining 
o‘
z vaqtida va 
t
o‘g‘
ri qayta baholanishi. 
Bulardan  tashqari  valyuta  amaliyotlarini  tekshirishda  «Western 
Union»  pul  o‘
tkazmalarini 
o‘
tkazish  tartibi  b
o‘
yicha  ularning  t
o‘g‘
ri 
qabul qilib 
o‘
tkazilishi va berilishi tartibi ham tekshirib k
o‘
riladi.

Download 1,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   180




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish