O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

a n en sefallar)da
h u lq -a tv o r ch u q u r o 'z g a ra d i. A n e n se fa lla r 
od atd a atigi b ir n echa kun yash ay d i. Lekin 1913yilda bir anensefal 
b o la n in g 3 y il-u 9 oy y ash a g a n i an iq lan a d i. S hu bola ja s a d i y o rib
142

---

k o 'rilg a n d a katta yarim sharlar p o ‘stlo g ‘i o 'm id a ikkita y u p q a devorli 
pufak topilgan; m arkaziy nerv tizim ining pastki b o ‘lim larida o ‘tkazuvchi 
peram idal y o 'lla r b o 'lm a g an ; k o 'ru v d o 'm b o q la ri chala taraqqiy etgan; 
m iyacha, to 'r t te p alik va oraliq m iy a o 'z g a rm a g a n . A n en se fa l bo la 
hayotining birinchi yilida tinm ay uxlagan. O nasi em izganda yoki o g 'zig a 
s o 'rg 'ic h solganda to 'g 'r i so 'rish harakatlarini bajargan. Tovush yoki 
y o ru g 'lik k a ja v o b a n xech qanday ongli reaksiya k o 'rsa tm a g an , am m o 
b a ’zi re fle k to r h a ra k a tla r q ayd q ilin g an : m a salan ,, k o 'z g a rav sh a n
y o ru g 'lik tush irilg an d a qovoqlari yum ilgan.
H ayv o n lam in g har xil tu rlarid a bosh m iya katta yarim sharlari yoki 
ulam ing p o 's tlo g 'in i olib tashlash natijalari shundan guvohlik beradiki, 
m a rk a z iy n erv siste m a sin in g o liy b o 'lim la ri filo g e n e tik ta ra q q iy o t 
ja ra y o n id a to b o ra k o 'p ro q aham iyat kasb etib boradi. K atta yarim sharlar 
p o 's tlo g 'i b o sh q a nerv tuzilm alaridan ancha ustun b o 'lib , tobora katta 
aham iyatga ega b o 'lad i. Bosh m iya k atta y arim sharlarini yoki u lam in g
p o 's tlo g 'in i o lib ta sh la sh d a n k e y in tu b a n d a ra ja d a g i h a y v o n la rg a
nisbatan yuksak darajadagi h ayvonlarda k eskin v a ch u q u r o 'z g a rish la r 
r o 'y b erish i shuni k o 'rsa ta d i. B uning sab ab i shuki, m u rak k a b nerv 
funksiyalari m arkaziy nerv sistem asining kechroq riv ojlanadigan oliy 
b o'lim i - katta yarim sharlar p o 'stlo g 'ig a k o 'c h ib o 'tg a n y a ’ni