O. L. Muxamedov Kafedra mudiri

Agroiqlim resurslari
. O‘zbekistonning agroiqlim resurslari holati uni materikning 
ancha ichkarisida joylashgan geografik o‘rni hamda murakkab yer yuzasi relfining tuzilishiga 
bog‘liq. Shu jihatdan uning iqlim sharoiti qishloq xo‘jaligini barqaror rivojlantirishga qodir. 
O‘zbekistonning agroqlim ko‘rsatkichlari (jumladan, yog‘in-sochin va uning miqdori, 
tushish muddati, havo haroratining yillik ijobiy va foydali ko‘rsatkichlari) yer sirtiga quyosh nuri 
tushish burchagining kattaligi ziroatchilikni rivojlantirish uchun kuchli omil bo‘lib maydonga 
chiqadi. 
Mamlakatimiz quyosh radiatsiyasi ancha boy. Negaki, mamlakatimizda quyosh yil 
davomida ufqdan balanda bo‘lib, nur sochadi. Quyosh iyun oyida ufqdan Toshkentda 72
0
, 
Termizda 76
0 
gacha ko‘tariladi. Ziroatchilik qilinadigan barcha vodiy va vohalarda, ko‘p yillik 
meteorologik kuzatishlarga qaraganda, quyosh radiatsiyasi davomiyligi yil davomida o‘rtacha 
2500-3000 soat gacha boradi. 
Yoz oylarida mamlakatimiz hududi quyosh nuridan nihoyat ko‘p enegrya qabul qiladi. 
O‘rtacha bir yilda har bir sm
2
yer yuzasiga 100-120 ming kaloriy quyosh nuri tushadi. 
Quyoshdan kelayotgan enegiyadan xalq xo‘jaligida energiya manbai sifatida foydalanishga doir 
ilmiy-amaliy izlanishlar O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining “Quyosh” ilmiy – 
ishlab chiqarish birlashmasida olib borilmoqda.
Issiqlik resurslari turli xil ziroatchilikni joylashtirish, ulardagi yuqori hosil olish va 
tabaqalashtirib rivojlantirishga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Havo haroratining 5
0
darajasidan yuqori 
ko‘rsatkichi Termizda 5950 darajaga yetadi. Bu ko‘rsatkich shundan dalolat beradiki, 
mamlakatimiz janubiy mamlakatlarga xos bo‘lgan qimmatbaho ziroatchilik, bog‘dorchilik, 
subtropik mevalar yetishtirish imkoniyatiga ega.
Umuman olganda, agroiqlim resurslarini chuqur tahlil qilgan holda, xalq xo‘jaligimizda 
undan samarali foydalanish, mamlakatimiz iqtisodiyoti rivojlanishini istiqbollarini ochib beradi. 

---

Suv resurslari.
Mamlakatimizning asosiy suv boyligi – daryo suvlaridir. Bevosita daryo 
suvlari respublikamiz xalq xo‘jaligini rivojlanishining asosiy omillaridan hisoblanadi.
O‘zbekistonning yirik daryolariga Norin, Qoradaryo , So‘x, Chirchiq, Zarafshon, 
Qashqadaryo, Surxondaryo, Sheroboddaryo kabi daryolar kiradi. Yirik daryolar hisoblangan 
Amudaryo hamda ularning yirik irmoqlari O‘zbekiston hududidan tashqarida boshlanadi. 
Mamlakatning aksariyat daryolari bahor faslida to‘lib-toshib oqadi. Yozda borgan sari daryolar 
suvi kamayib boradi. Daryolardagi bu xil rejim ziroatchilik ehtiyojlariga muvofiq emas. Shuning 
uchun dehqonchilik asosiy so‘g‘orib ekishga tayangan mamlakatimizning barcha geografik 
mintaqalarida o‘nlab yirik suv omborlari, yuzlab magistral kanallari, minglab nasos stansiyalari 
barpo qilingan.
Undan tashqari O‘zbekiston hududida anchagina yer osti suvlari ularning o‘rtacha 
aniqlangan hajmi 6-7 km
3
ga teng, bu suvlar xo‘jalikda keng qo‘llanilmoqda.