ШЕРИКЛАР
Таксондан ¼арбга томон йигирма
мил узоºликда «Кечки экспресс
1
» сув
тўлдириш учун тўхтади. Экспресс сувдан
ташºари яна ºандайдир хавфли нарсани
іам ортиб олди.
Ўт ёºувчи шлангни узаётган пайт Боб
Тидбол, «Наіанг» Додсон іамда Жон
Катта Кўппак лаºабли іинду-метис па-
1
Тезюрар поезд.
47
ровозга сакраб чиºишиб, машинистга
ºурол ўºталишди. Машинист беихтиёр
ºўлларини юºорига кўтариб, «Ё Худо!
Бўлиши мумкин эмас!» дея іайºириб
юборди. ªароºчилар бошли¼и Наіанг
Додсоннинг ºисºа буйру¼и остида маши-
нист пастга тушиб, паровозни тендер
1
дан
узди. Шундан кейин Жон Катта Кўппак
кўмир уюми устига чиºиб, машинист ва
ўт ёºувчига револьверини кўрсатиб, паро-
возни эшелондан эллик ярд
2
нарига олиб
боришни ва кейинги буйруºни кутиш
іаºида кўрсатма берди.
Наіанг Додсон ва Боб Тидбол шовºин-
суронда «бечора» олтинларни ºўлдан
чиºар
масликка аід ºилишди. Улар тўп-
па-тў¼ри бойлик тўла почта-вагонга йўна-
лишди. Вагон назоратчисини эса ¼афлатда
ºолдиришди — у «Кечки экспресс» тоза
сувдан бўлак бошºа хавфли нарса ол-
маётганига амин эди. Боб Тидбол унинг
миясидан бу «аімоºона» фикрни олти-
та ўºли тўппонча дастаси билан чиºариб
ташлагунча Наіанг Додсон ваºтни ºўлдан
бой бермай, почта-вагондаги сейфнинг та-
гига динамит ўрнатди.
1
Тендер – бевосита локомотивга тиркаладиган,
сув іамда ёнил¼и саºланадиган вагон.
2
Ярд – 91,44 см.
48
Сейф портлаб, ичидан ўттиз минг
долларли олтин ва кредитлар чиºди.
Йўловчилар ºаерда момаºалдироº гум-
бурлаганини билиш учун іали у ойнадан,
іали бу ойнадан бошларини чиºаришарди.
Катта назоратчи ºўн¼ироº ипидан ушлаб
шовºин солмоºчи бўлди, лекин у іам
іеч ºанаºа ºаршилик кўрсатолмай, тур-
ган жойида ºотиб ºолди. Наіанг Додсон
ва Боб Тидбол ўлжани пишиº брезент
тўрвага солишиб, пастга сакрашди ва па-
ровозга ºараб югуришди.
Машинист хўмрайганча уларнинг буй-
ру¼и бўйича паровозни іаракатсиз турган
эшелондан нарига іайдаб борди. Аммо
бунгача почта вагони назоратчиси іушига
келиб, ºўлида винчестер
1
билан темир йўл
кўтармасида пайдо бўлди ва у іам фаол
«ўйин»га ºўшилди. Тендердаги кўмир
уюми устида ўтирган Жон Катта Кўппак
ўзини ўº ём¼ири остига ташлаб, хатога
йўл ºўйди; назоратчи уни «кузир» билан
тузлади. Катта йўлнинг «рицар»и икки
курагининг ўртасидан ўº еб, ерга ºулади.
Шундай ºилиб, шерикларининг ўлжадан
олишадиган улушлари 6/1 га кўпайди.
1
Ов милти¼ининг бир тури.
49
Сув чиºарувчи насослар ўрнатилган
бинодан икки чаºирим нарида машинист-
га тўхташ буюрилганди. Босºинчилар у
билан хайрлашгандай ºўлларини силки-
шиб, тик ёнба¼ирдан пастга сирпанишиб,
ºуюº чакалакзор ичига ¼ойиб бўлишди.
Беш даºиºадан сўнг ўрмон ичидаги
ялангликда пайдо бўлишди. Бу ерда да-
рахтларга учта от бо¼лаб ºўйилганди.
Жон Катта Кўппакни кутиб туриш учун
энди на кундузи, на кечаси чопа олар-
ди. Эгар-жабдуºни ечишиб, отни ºўйиб
юборишди. Тўрвани эгар ºошига орти-
шиб, ºолган иккитасига ўзлари миниш-
ди. Атрофни кўздан кечирганча, аввал
ўрмон, кейин ёввойи дарадан от чопти-
ришди. Йўлда Боб Тидболнинг оти хар-
сангтошга ºоºиниб кетиб, олдинги оё¼ини
синдириб олди. Босºинчилар уни шу
ернинг ўзидаёº отиб ташлашди. Ке
йин
маслаіатлашишга ўтиришди. Узоº йўл
босиб, улар іозирча хавф-хатардан холи
эдилар — іали ваºт бор, шошилмаса іам
бўлаверади. Узоº чаºирим ва бир неча
соатлар уларни катта ºув¼индан айириб
турарди. Наіанг Додсоннинг оти юганни
ерга судраб, сой бўйида ўт чимдирди.
Боб Тидбол тўрванинг о¼зини ечиб, ёш
боладай тиржайганча, ичидан бир даста
4 – O. Генри
50
яп-янги кредит ва кичкина халтачада ол-
тинларни олди.
– Менга ºара, ºари ºароºчи, – ºув-
ноºлик билан мурожаат ºилди у Додсон-
га, – сен іаº бўлиб чиºдинг, иш ўнгидан
келди. Калланг іам молия вазириники-
декми дейман. Аризонада кимга бўлсин
олдиндан юз очко бероласан.
– От масаласини нима киламиз, Боб?
Бу ерда узоº ºололмаймиз. Улар тонг от-
масидан изимизга тушишади.
– ²озирча сени Боливаринг икки ки-
шини кўтаролади, – жавоб берди Боб
хушчаºчаºлик билан. – Биринчи учраган
отниёº ºўлга оламиз. Жин урсин, яхши-
гина ов бўлди-а? Агар ºо¼озда ёзилганига
ишонадиган бўлсак, бу ерда ўттиз минг
бор — іар биримизга ўн беш мингдан.
– Кўпроºдан тегади деб ўйловдим, –
Наіанг Додсон этигининг учи билан
бир даста пулларни аста туртди. Кейин
іолдан тойган отининг терлаган я¼ринига
ўйчан нигоі ташлади.
– Кекса Боливар деярли кучдан
ºолди, – деди у. – Сени тўри¼инг оё¼ини
синдириб олгани чакки бўлди-да.
– Нимасини айтасан, – деди кўн-
гилчанлик билан Боб, – ºўлимиздан іеч
51
нарса келмайди. Боливаринг іали баºув-
ват, ºаерга бўлса, олиб боради. У ерда
эса отларни алмаштирамиз. Э, ºуриб кет-
син. Сени Шарº томонлардан эканлигинг
кулгили, бу ерларда бегонасан. Мана биз
бўлсак, £арбда — ўз уйимиздамиз. Биз
сени босган изингга іам арзимаймиз. Ўзи
ºайси штатдансан?
– Нью-Йоркдан, – жавоб берди На-
іанг Додсон харсангтошга ўтирволиб,
новда чайнаганча. – Олстер округидаги
фермада ту¼илганман. Ўн етти ёшимда
уйдан ºочиб кетдим. £арбга тасодифан
келиб ºолдим. ªўлда тугун билан йўлда
кетавердим, Нью-Йоркка ºайтмоºчийдим.
Она шаіримга бориб, пул топаман деб
ўйловдим. «Мен шунинг учун ту¼ил-
ганман» – менга доимо шундай туюлар-
ди. Чорраіага етиб бориб, ºаёººа юриш-
ни билмай туриб ºолдим. Нима ºилишни
билмай, ярим соат ўйландим. Кейин йў-
лимни чапга бурдим. Кечга бориб циркчи-
ковбойларни учратдим. Уларга ºўшилиб
£арбга келдим. Кўпинча ўйлаб ºоламан,
агар бошºа йўлни танлаганимда, нима
бўларди.
– Менимча, бошºа йўлни танлаганинг-
да іам шу іолга тушардинг, – деди фай-
52
ласуфона Боб Тидбол. – Гап танлаётган
йўлимизда эмас; ичимиздаги бизни йўл
танлашга ундайди.
Наіанг Додсон ўрнидан туриб, дарахт-
га суянди.
– Тўри¼инг оё¼ини синдириб олганига
жуда іам ичим ачияпти, Боб, – такрор-
лади у.
– Ўзимниям, – деди Боб, – яхши от
эди. ²а, майли, Боливар бор-ку. Энди
жилсак іам бўлаверади. ²озир, манави-
ларни жойига ºайтариб солволай, кейин
йўлга чиºамиз; балиº чуºурроººа, одам
яхшироººа интилади.
Боб Тидбол ўлжани тўрвага жой-
лаб, о¼зини маікам бо¼лади. Бошини
кўтарганди, ўзига ºаратилган Наіанг
Додсоннинг ºўлидаги ºирº бешинчи ка-
либрли тўппончанинг о¼зига кўзи тушди.
– ªўйсанг-чи іазилингни, – деди иш-
шайиб Боб. – Шошилиш керак.
– Жойингдан ºимирлама! – деди На-
іанг. – Шу ердан іеч ºаёººа жилмайсан,
Боб. Менга буни айтиш ºийин, лекин
жой фаºат бир кишилик. Боливар чарча-
ди, икки кишини кўтаролмайди.
– Биз сен билан наº уч йилдан бери
о¼айнимиз, Наіанг Додсон, – деди хо-
тиржам Боб. – Биргаликда жонимизни
53
биринчи марта хатарга ºўяётганимиз йўº.
Сенга нисбатан доим тў¼ри бўлганман.
Сени одам деб ўйловдим. Сен іаºингда,
икки кишини бекордан-бекорга ўлдирган,
деб эшитганимда іам ишонмагандим.
Агар іазиллашаётган бўлсанг, Наіанг,
ºуролингни тушир, тезроº ºочайлик.
Аммо отгинг келаётган бўлса, от, ичи
ºора, ºани, от, разил!
Наіанг Додсоннинг юзи ¼амгин тус
олди.
– Сен ишонмайсан, Боб, – хўрсинди
у, – тўри¼инг оё¼ини синдириб олганига
ºанчалик ачинаётганимни.
Унинг юзи зумда ўзгарди — энди ун-
дан совуººонлик ва очкўзлик «уфуриб»
турарди. Бу одамнинг ºалби бир онга баъ-
зида катта идора деразасида кўринадиган
нобакорнинг башарасига ўхшаб кетди.
Аслида, Боб жойидан ºимирламаслиги
лозим эди. Хоин дўстнинг ўº отгани
эшитилди ва даранинг тош деворлари
дар¼азаб акс-садо билан жавоб ºайтарди.
Жиноятчининг мажбурий шериги —
Боливар — «Кечки экспресс»ни тунаган
тўданинг охиргисини учириб олиб кетди.
Аммо Наіанг Додсон ўрмонда от чоп-
тириб кетаётганда олдидаги дарахтлар
туманга, ºўлидаги револьвер эмандан
54
ясалган оромкурси тутºичига айланди,
эгарнинг жилди эса ºандайдир ¼алати эди;
кўзини очиб, оёºлари узангига эмас, ёзув
столининг оё¼ига тиралаётганини кўрди.
Айтганимдек, «Додсон ва Деккер»
даллоллик идораси бошли¼и Додсон кў-
зини очди. Оромкурси ёнида ишончли
ходим Пибоди жим турарди. Дераза та-
гидан ¼илдиракларнинг ¼изиллагани эши-
тилар, электр вентилятор аллалагандай
¼ин¼илларди.
– Иім! Пибоди, – деди кўзини ºисиб
Додсон. – Кўзим илинибди. Аломат туш
кўрибман. Нима гап, Пибоди?
– «Треси ва Уильямс»дан келган жаноб
Уильямс сизни кутяпти, сэр. Икс, Игрек,
Зет учун іисоб-китоб ºилгани келибди.
Ёдингизда бўлса, шулар билан ºўлга
тушганди.
– ²а, ёдимда. ²озир уларнинг баіоси
ºанаºа?
– Биру саксон беш, сэр.
– Шу нархда келишаверинг.
– Маъзур тутинг, сэр, – деди Пибоди
саросималаниб, – Уильямс билан гаплаш-
дим. У эски ошнангиз, жаноб Додсон,
сиз, ахир, Икс, Игрек, Зетнинг бори-
ни сотиб олгансиз. Менимча, сиз, яъни...
балки эслолмассиз, Уильямс уларни сизга
55
тўºсон саккиздан сотган. Агар у іозирги
баіода іисоблашадиган бўлса, бутун сар-
моясидан айрилиши, уйини сотиши керак
бўлади.
Додсоннинг юзи зумда ўзгарди —
энди ундан совуººонлик ва очкўзлик
«уфуриб» турарди. Бу одамнинг ºалби
бир онга баъзида катта идора деразасидан
кўринадиган нобакорнинг афтига ўхшаб
кетди.
– Биру саксон бешдан тўласин, –
деди Додсон. – Боливар икки кишини
кўтаролмайди.
Do'stlaringiz bilan baham: |