O. E. Xolmirzayev

og„izga quyub puflaydirlar». 
Qо„shnayning puflanadigan berk uchi tomonida 
tilchalarini qisqartirish va uzaytirish uchun ipdan qilingan halqa mavjud. Shu 
tilchalarni lablar bilan qisqartirish va ularni bosish kuchini о„zgartirish orqali 
tovushqator hosil qilinadi. Qо„shnayning tembri juda baland va yoqimlidir. 
Hozirda qо„shnay xalq cholg„u ansambllarida keng qо„llanilyapti. Ayniqsa, 
Xorazm vohasi, Qoraqalpog„istonning ayrim hududlari, Toshkent shahri hamda 
viloyatida qо„shnaydan yakkanavoz soz va jо„rnavoz soz sifatida yaxshi 
foydalanilmoqda. Diapazoni birinchi oktava re tovushidan ikkinchi oktava sol 
tovushigacha, lekin cholg„uchining mahorati yetarli bо„lsa undan yuqori 
tovushlarni ham hosil qilish mumkin. Ustoz qо„shnaychilar sifatida Ahmadjon 
Umrzoqov, Qayum ota, Qurbonboy 
ota, Mirzasharif Mirbaratov, Nasriddin Rо„ziyev kabilarni kо„rsatish mumkin. 
Qo„shnayning diapozoni birinchi oktavaning “re” tovushidan ikkinchi 
oktavaning “sol” tovushigacha. 

---

24 
3. Noxunli mezrobli cholg„ular 
 
Bu tur cholg„ularga qashqar rubobi, afg„on rubobi, tanbur, qonun va ud kiradi.
QASHQAR RUBOBI 
rubob juda qadimiy cholg„u hisoblanadi. О„sha davr 
ruboblari hozirgi biz qо„llayotgan qashqar rubobi kо„rinishidan keskin farq qilgan, 
lekin negizi bir-biri bilan bog„liqdir. Qadimiy ruboblar besh torli 
bо„lgan. Tо„rtta simi ipakdan, bittasi esa kumushdan yasalgan. Shu 
о„rinda Fitratning “О„zbek klassik musiqasi va uning tarixi” asarida 
bayon etilgan jumlani keltiramiz: 
“Yozuvchisi ma‟lum bо„lmag„an bir 
“musiqiy tarix”chasida rubobning Sulton Muhammad Xorazmshoh 
tomonidan Xorazmda paydo bо„lgani yoziladir. Bu kitobni kо„rganim 
kun men ham shunga ishongan edim. Biroq 20-yillarda