No‘monxo‘jayev A. S. (guruh rahbari); Fattohov M

m
eU

v
(21.1)
78- rasm.
78- rasm.
78- rasm.
78- rasm.
78- rasm.
U
I
I
0
–U
Biroq yorug‘lik ta’sirida katoddan
uchib chiqayotgan barcha elektronlar
anodga yetib borolmaydi. Katod — anod
orasidagi maydonni oshirsak, barcha
elektronlar anodga yetib borishiga sharoit
tug‘iladi. Bu holda galvanometrdagi tok
keskin ortib, so‘ng o‘zgarmay qoladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

9 9
munosabatdan topish mumkin. Elektrodlarni eng qulay joy-
lashtirganda ham fototok qiymati birdan nolga tushmasdan, balki
asta-sekin nolgacha pasayishi kuzatilar ekan. Demak, elektronlar
energiyasi turlicha ekan, deyish mumkin. Òezligi kichik bo‘lgan
elektronlar kichikroq yopuvchi potensialda ushlansa, tezliklari
katta bo‘lgan elektronlarni to‘xtatish uchun kattaroq yopuvchi
potensial berish lozim. Ushbu xulosalardan (21.1) formulaning
muhim fizik ahamiyatga ega ekanligi kelib chiqadi. Birinchi navbatda,
(21.1) ifoda orqali aniqlanadigan tezlik yorug‘lik ta’sirida elektronlar
oladigan tezlikdir. Ikkinchidan, moddadan uchib chiqayotgan
elektronlar energiyasi miqdor jihatdan roppa-rosa yorug‘lik ener-
giyasiga teng deb bo‘lmaydi. Chunki, yorug‘lik, masalan, metall
sirtiga tushganda o‘z energiyasini kristalldagi erkin elektronlarga
uzatadi, elektronlar o‘z navbatida, sirtdan chiqish uchun ma’lum
energiyani yo‘qotadi. Yo‘qotilgan energiya metalldan elektronlarning
chiqish ishi
chiqish ishi
chiqish ishi
chiqish ishi
chiqish ishi uchun sarf bo‘ladi.
Elektronning moddadan chiqish ishini 
A desak, moddaga
tushayotgan yorug‘lik (kvant) energiyasi 
E ni energiyaning
saqlanish qonuniga binoan quyidagi munosabatdan aniqlash
mumkin:
2
max
2
.
E
A








mv
(21.2)
Fotoeffekt hodisasida elektron oladigan eng katta energiyani
(21.2) ifodadan aniqlash mumkin.
Qo‘shimcha adabiyotlar
Qo‘shimcha adabiyotlar
Qo‘shimcha adabiyotlar
Qo‘shimcha adabiyotlar
Qo‘shimcha adabiyotlar
[9] — 220—25- betlar,
[1] — 457—58- betlar,
[8] — 308- betlar,
[3] — 174—80- betlar.
Nazorat uchun savollar
Nazorat uchun savollar
Nazorat uchun savollar
Nazorat uchun savollar
Nazorat uchun savollar
1. Yorug‘likning issiqlik ta’siri deganda nimani tushunasiz?
2. Stoletov tajribalarini tushuntiring.
3. Stoletov qonunlarini ta’riflang.
4. Òashqi fotoeffekt deb nimaga aytiladi?
5. Fototok volt-amper xarakteristikasini tushuntiring.
6. Fotoelektronlarning maksimal kinetik energiyasi va chiqish ishi
nimalarga bog‘liq?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1 0 0
22-
22-
22-
22-
22- ma’ruza
ma’ruza
ma’ruza
ma’ruza
ma’ruza
Fotoeffekt nazariyasi. Eynshteyn tenglamasi.
Fotoeffekt nazariyasi. Eynshteyn tenglamasi.
Fotoeffekt nazariyasi. Eynshteyn tenglamasi.
Fotoeffekt nazariyasi. Eynshteyn tenglamasi.
Fotoeffekt nazariyasi. Eynshteyn tenglamasi.
Ichki fotoeffekt. Fan va texnikada fotoelementlardan
Ichki fotoeffekt. Fan va texnikada fotoelementlardan
Ichki fotoeffekt. Fan va texnikada fotoelementlardan
Ichki fotoeffekt. Fan va texnikada fotoelementlardan
Ichki fotoeffekt. Fan va texnikada fotoelementlardan
foydalanish
foydalanish
foydalanish
foydalanish
foydalanish
Avvalgi mavzuda ko‘rilgan fotoeffekt qonunlarini asrimizning
boshlarida (1905- y.) Eynshteyn nazariyasi tomonidan asoslab
berildi va yorug‘lik ta’sirida moddadan ozod bo‘lgan elektronlar
oladigan energiya bilan yorug‘lik chastotasi o‘rtasidagi miqdoriy
bog‘lanishni quyidagi tenglama orqali aniqlash mumkinligi
ko‘rsatildi:
2
max
.
2